ภาพอาชีพนักข่าวโทรทัศน์ในภาพยนตร์ฮอลลีวู้ดกับที่ปรากฎอยู่ตามประสบการณ์นักข่าวโทรทัศน์ไทย

Abstract

การวิจัยครั้งนี้เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพบนฐานแนวคิดเกี่ยวกับการเชื่อมโยงระหว่างตัวบทจากภาพยนตร์สู่ความเป็นจริง โดยอนุมานว่า ภาพอาชีพที่นำเสนอในภาพยนตร์อยู่บนพื้นฐานความเป็นจริงในระดับหนึ่ง การศึกษาจากภาพยนตร์จึงน่าจะสะท้อนภาพอาชีพและการปฏิบัติงานของนักข่าวโทรทัศน์ ตลอดจนปัญหา อุปสรรคและแนวโน้มที่อาจจะเกิดขึ้นในสภาพการทำงานจริงได้ วัตถุประสงค์สำคัญของการวิจัย คือ เพื่อศึกษาเปรียบเทียบสภาพการทำงานระหว่างอาชีพนักข่าวโทรทัศน์ในภาพยนตร์กับที่ปรากฏอยู่ตามประสบการณ์นักข่าวโทรทัศน์ไทย ทั้งนี้ ผู้วิจัยได้ศึกษาภาพอาชีพนักข่าวโทรทัศน์จากภาพยนตร์ฮอลลีวู้ด 4 เรื่อง ได้แก่ Hero, Natural Born Killers, Mad City และ The Insider โดยใช้การวิเคราะห์เนื้อหาเป็นแนวทางในการตั้งคำถามเพื่อเก็บข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์เจาะลึกถึงประสบการณ์การทำงานจริงของนักข่าวโทรทัศน์ไทย ผลการวิจัยพบว่า ปรากฎการณ์ทำงานของนักข่าวโทรทัศน์ไทยมีแนวโน้มก่อให้เกิดปัญหาในลักษณะที่คล้ายคลึงและเป็นไปในทิศทางเดียวกันกับที่ปรากฎในภาพยนตร์ฮอลลีวู้ดเพียงแต่มีระดับความรุนแรงของปัญหาน้อยกว่าที่ปรากฎในภาพยนตร์ ซึ่งความคล้ายคลึงดังกล่าวสรุปได้ 3 ประเด็นสำคัญ คือ 1. วงการข่าวโทรทัศน์กลายเป็นธุรกิจและอุตสาหกรรมเครือข่ายขนาดใหญ่ที่มีการลงทุนและการแข่งขันสูง ส่งผลให้ กระบวนการทำงานและแนวคิดของนักข่าวปรับสู่รูปแบบธุรกิจการค้าไปด้วย นอกจากนี้พบว่าการควบคุมสื่อเป็นการควบคุมทางอ้อมผ่านระบบธุรกิจมาขึ้น อีกทั้งนักข่าวไทยมักจะใช้การเซ็นเซอร์ของตัวเองเพื่อหลีกเลี่ยงปัญหาทางการเมืองที่อาจเกิดขึ้นได้ โดยที่นักข่าวไม่ค่อยตระหนักถึงการแทรกแซง 2. การเสนอข่าวโทรทัศน์หลายกรณี มีลักษณะการประกอบสร้างความหมายและใกล้เคียงกับเรื่องราวที่นำเสนอในภาพยนตร์ฮอลลีวู้ด 3.ภายใต้ระบบธุรกิจข่าวสาร การทำหน้าที่ของนักข่าวโทรทัศน์ที่ปรากฎในภาพยนตร์และสภาพการทำงานจริงของนักข่าวโทรทัศน์ไทยต่างก็แสดงให้เห็นถึงปัญหาทางจริยธรรมหลากหลายแง่มุม และประเด็นเหล่านี้ดูเหมือนจะเป็นคำถามใหญ่ของการทำหน้าที่นักข่าวโทรทัศน์และสื่อมวลชน นอกจากนี้ งานวิจัยยังพบว่า การปฏิบัติหน้าที่ของนักข่าวโทรทัศน์ภายใต้การบริหารงานด้วยระบบธุรกิจ ก่อให้เกิดคำถามที่นำไปสู่ข้อถกเถียงขึ้นในวงการสื่อมวลชนในปัจจุบัน คือ อุดมการณ์อาชีพนักข่าวเป็นเรื่องของ "อาชีพ" หรือ "วิชาชีพ"