การพัฒนาศักยภาพในการวิจัยระดับปริญญาตรีด้วยการฝึกงานเทคโนโลยีสะอาด : รายงานการวิจัย

Abstract

กิจกรรมฝึกงานเทคโนโลยีสะอาดในโรงงานอุตสาหกรรม เป็นกิจกรรมรูปแบบใหม่ที่กำหนดเป้าประสงค์ในการฝึกงานที่ชัดเจน โดยมุ่งเพิ่มประสิทธิภาพในการผลิต ลดการใช้ทรัพยากรและการก่อกำเนิดของเสีย ตลอดระยะเวลาของการฝึกงาน นิสิตได้ปฏิบัติงานภายใต้การกำกับดูแลอย่างใกล้ชิดของอาจารย์ที่ปรึกษาและพี่เลี้ยงในโรงงาน เพื่อประโยชน์สูงสุดต่อพัฒนาการของนิสิตด้านทักษะการวิจัย โดยอาศัยแนวปฏิบัติของเทคโนโลยีสะอาด ซึ่งเน้นการรวบรวมข้อมูลและวิเคราะห์ประเด็นปัญหา แหล่งที่มาและสาเหตุของปัญหา อันนำไปสู่การพัฒนาคำตอบในการแก้ไขปัญหาด้วยการประยุกต์หลักวิชาการ ทั้งนี้ในปี พ.ศ. 2550 เครือข่ายกิจกรรมฝึกงานเทคโนโลยีสะอาด ณ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้จัดกิจกรรมฝึกงานขึ้นเป็นปีที่ 6 ได้รับความร่วมมือจากโรงงาน 24 แห่ง มีอาจารย์เข้าร่วมเป็นพี่เลี้ยง 31 คน และนิสิตฝึกงาน 48 คน จากคณะวิทยาศาสตร์ สาขาเคมีเทคนิค สาขาเทคโนโลยีทางอาหาร สาขาเคมี สาขาวิทยาศาสตร์ทางภาพถ่ายและเทคโนโลยีทางการพิมพ์ และคณะวิศวกรรมศาสตร์ สาขาวิศวกรรมเคมี สาขาวิศวกรรมเครื่องกล สาขาวิศวกรรมไฟฟ้า เมื่อเสร็จสิ้นกิจกรรมฝึกงาน นิสิตสามารถเสนอทางเลือกเทคโนโลยีสะอาด 68 ทางเลือก ศักยภาพในการลดค่าใช้จ่ายรวม 34.31 ล้านบาทต่อปี ซึ่งมีถึง 22 ทางเลือกสามารถนำไปปรับปรุงการผลิตได้ทันที เป็นผลให้สามารถลดค่าใช้จ่ายได้ 2.15 ล้านบาทต่อปี นอกจากนี้ ศักยภาพของนิสิตและอาจารย์ที่ปรึกษาในด้านการวิจัยยังได้รับการยอมรับเป็นอย่างมาก ดังเห็นได้จากทุนวิจัยสนับสนุนโครงงานซีเนียร์โปรเจกต์ที่เกิดจากการฝึกงานที่มากถึง 8 โครงงาน คิดเป็นเงินทุนวิจัยที่ได้รับรวม 707,000 บาท และการเผยแพร่งานวิจัยออกสู่สาธารณะชนทั้งในระดับชาติและนานาชาติ โดยผ่านทางการนำเสนอผลงานในการประชุมวิชาการระดับนานาชาติ 1 โครงการ การนำเสนอผลงานในการประชุมวิชาการระดับชาติ 10 โครงการ และการตีพิมพ์บทความทางวิชาการในวารสารระดับนานาชาติ 1 บทควาท ส่วนของพัฒนาการนิสิตด้านอื่นๆ พบว่า นิสิตในโครงการมีพัฒนาการในด้านความรู้ความเข้าใจ การจับประเด็นปัญหา ความละเอียดรอบคอบในการเก็บข้อมูล การค้นคว้าหาความรู้ด้วยตัวเองมากขึ้น โรงงานอุตสาหกรรมส่วนใหญ่ มีความพึงพอใจในผลงานของนิสิต และยินดีเข้าร่วมโครงการในโอกาสต่อไป โดยเปิดโอกาสให้อาจารย์ติดต่อเพื่อพิจารณาหัวข้อวิจัยและยินดีให้การสนับสนุนอย่างต่อเนื่อง แสดงให้เห็นความเชื่อมั่นของศักยภาพในการวิจัยของบุคลากรในจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และความยั่งยืนของกิจกรรมฝึกงานเทคโนโลยีสะอาด