บทบาทและการใช้ประโยชน์ของพิ้นที่เปิดโล่งของวิทยาเขตในประเทศไทย

Abstract

พื้นที่เปิดโล่งเป็นส่วนประกอบสำคัญในวิทยาเขต ที่ช่วยผสานการใช้ที่ดินที่หลากหลายและอาคารที่มีรูปแบบแตกต่างกัน ให้เกิดเป็นภาพรวมที่มีเอกภาพ ความเข้าใจในบทบาทและการใช้ประโยชน์ของพื้นที่เปิดโล่ง จะช่วยให้สามารถออกแบบได้อย่างมีประสิทธิภาพ และประสบความสำเร็จในด้านการใช้งานและเป็นจินตภาพที่ดีของวิทยาเขต ในวิทยานิพนธ์นี้ได้ศึกษาพื้นที่เปิดโล่งใน 3 ประเด็น ได้แก่ 1) บทบาทของพื้นที่เปิดโล่งในการวางผังวิทยาเขต 2) ความหลากหลายของกิจกรรมและการใช้งาน และ 3) องค์ประกอบทางกายภาพของพื้นที่เปิดโล่ง จากการศึกษาพื้นที่เปิดโล่งของวิทยาเขตในประเทศไทย 5 แห่ง ได้แก่ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ท่าพระจันทร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร วังท่าพระ มหาวิทยาลัยศิลปากร วิทยาเขตพระราชวังสนามจันทร์ และมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ศูนย์รังสิต ได้คัดเลือกพื้นที่เปิดโล่งส่วนกลางที่มีความสำคัญของวิทยาเขต โดยการศึกษาและวิเคราะห์ผังแม่บท สังเกตการณ์และสอบถามข้อมูลจาก เจ้าหน้าที่ในหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับการบริหารจัดการกายภาพของวิทยาเขต ในเรื่องกิจกรรม การใช้งาน และองค์ประกอบทางกายภาพของพื้นที่เปิดโล่ง ทำให้ได้ข้อค้นพบในประเด็นต่างๆ ดังนี้ 1) บทบาทของพื้นที่เปิดโล่งในการวางผังวิทยาเขต พื้นที่เปิดโล่งกำหนดแนวทางการขยายตัวของวิทยาเขต เป็นประโยชน์ในการค้นหาเส้นทาง รวมถึงชี้วัดความหนาแน่นของพื้นที่ใช้สอยในวิทยาเขต 2) ความหลากหลายของกิจกรรมและการใช้งาน พื้นที่เปิดโล่งถูกใช้งานเพื่อรองรับกิจกรรมในชีวิตประจำวันและกิจกรรมพิเศษต่างๆ เพื่อการศึกษา การนันทนาการ ออกกำลังกายและพักผ่อน รวมถึงการเป็นเส้นทางสัญจร 3) องค์ประกอบทางกายภาพของพื้นที่เปิดโล่งของวิทยาเขตที่สำคัญ ได้แก่ อาคารและสิ่งก่อสร้าง ลาน สนามหญ้าโล่งและทางเดินเท้า วัสดุพืชพันธุ์ และอุปกรณ์ประกอบภูมิทัศน์ ข้อสรุปที่ได้จากการศึกษาจะเป็นแนวทางหนึ่งในการพิจารณาเพื่อ การวางผังแม่บทการออกแบบหรือปรับปรุงพื้นที่เปิดโล่งของวิทยาเขต ให้เป็นไปอย่างเหมาะสมกับการใช้งาน รวมถึงเป็นสภาพแวดล้อมที่ดีเพื่อการเรียนรู้ สำหรับนิสิตนักศึกษา บุคลากรในวิทยาเขต และชุมชนโดยรอบ