ปัญหาและความต้องการสื่อการสอนวิชาชีววิทยา สำหรับหลักสูตรสถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ในโรงเรียนมัธยมศึกษาตอนปลายเขตกรุงเทพมหานคร

Abstract

ความมุ่งหมาย เพื่อศึกษาเกี่ยวกับปัญหาและความต้องการของครูและนักเรียน เกี่ยวกับการใช้สื่อการศึกษา และสำรวจคุณภาพและประสิทธิภาพของสื่อการศึกษาวิชาชีววิทยาหลักสูตรสถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี วิธีดำเนินการวิจัย ในการวิจัยครั้งนี้ได้เลือกกลุ่มตัวอย่างจากครูและนักเรียนมัธยมศึกษาตอนปลาย จากโรงเรียนในกรุงเทพมหานคร 36 โรงเรียน เครื่องมือในการรวบรวมข้อมูลใช้แบบสอบถามที่ผู้วิจัยสร้างขึ้นเอง โดยแจกให้ครู 72 ฉบับ และนักเรียน 720 ฉบับ ได้กลับคืนมาอย่างสมบูรณ์ 628 ฉบับ เป็นของครู 54 ฉบับ และของนักเรียน 574 ฉบับ ค่าสถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ͞ x และ S.D. ผลการวิจัย 1. คู่มือครูมีปัญหาในด้านความรู้เพิ่มเติม, แนวทางตั้งคำถาม, หนังสืออ่านเพิ่มเติม และเทคนิคในการใช้อุปกรณ์พิเศษมีปริมาณน้อยเกินไป 2. หนังสือแบบเรียนมีปัญหาในด้านเนื้อหาไม่ตรงความสนใจของนักเรียน ซ้ำซ้อน สรุปไม่ชัดเจน อธิบายวกวนไม่เป็นลำดับ การทดลองและแบบฝึกหัดมีปริมาณ และการจัดแบ่งไม่เหมาะสม และไม่น่าสนใจ เพราะง่ายเกินไป และไม่บอกจุดมุ่งหมายของการทดลอง 3. ปัญหาด้านสื่อการสอน คือ จำนวนอุปกรณ์ไม่เพียงพอกับจำนวนนักเรียนและเนื้อหา ผู้สอนไม่ค่อยใช้เครื่องมือโสตทัศนูปกรณ์ เพราะโรงเรียนไม่มีเครื่องมือโสตทัศนูปกรณ์ และเบิกเครื่องมือโสตทัศนูปกรณ์ลำบาก 4. สาเหตุที่ทำให้นักเรียนไม่ค่อยได้ทำการทดลอง เพราะอุปกรณ์ไม่พอ ทำการทดลองแล้วไม่ได้ผล อุปกรณ์ชำรุดต้องชดใช้หรือโดนตัดคะแนน สถานที่ไม่อำนวย เสียเวลาไม่คุ้มกับผลการทดลอง อุปกรณ์มีสภาพไม่สมบูรณ์เรียนไม่ทัน การทดลองง่ายเกินไป และการทดลองบางการทดลองต้องใช้เวลารอผลนานเกินไป 5. ครูต้องการให้คู่มือครูอำนวยความสะดวกในด้านเนื้อหา การตั้งคำถาม ภาษา และการอธิบายเหตุผล อุปกรณ์ทดแทน และเทคนิคในการทดลอง 6. ครูและนักเรียนต้องการให้ปรับปรุงหนังสือแบบเรียนให้มีเนื้อหา กิจกรรม เหมาะสมและมีการจัดแบ่งเนื้อหา และกิจกรรมให้สมดุลกันในแบบเรียนชีววิทยาทั้ง 4 เล่ม 7. อุปกรณ์การทดลองเฉพาะมีคุณภาพ และประสิทธิภาพอยู่ในระดับปานกลาง ข้อเสนอแนะ 1. สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีจัดให้มีการสัมมนาเกี่ยวกับปัญหา และความต้องการของครูและนักเรียน เกี่ยวกับการเรียนการสอนวิชาชีววิทยา 2. สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ควรปรับปรุงคู่มือครูและแบบเรียนชีววิทยาใหม่ทั้งด้านเนื้อหา และกิจกรรม 3. สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ควรออกต้นแบบอุปกรณ์การทดลองให้มีความคงทนถาวร มีประสิทธิภาพมากกว่าที่เป็นอยู่ 4. สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ควรออกเป็นข่าวสาร การค้นคิด และความรู้ใหม่ๆ ออกเป็นรายเดือน เพื่อให้ครูมีความรู้ทันกับความเป็นจริง 5. สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ควรเป็นศูนย์บริการเครื่องมือโสตทัศนศึกษา สื่อการสอน และอุปกรณ์การสอน เพื่อแก้ปัญหาให้กับโรงเรียนที่ขาดแคลนอุปกรณ์