ศาลพิเศษ พ.ศ. 2476 พ.ศ. 2478 และ พ.ศ. 2481

Abstract

การเปลี่ยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ มาเป็นระบอบรัฐธรรมนูญ ใน พ.ศ. 2475 คณะราษฎรมิได้รับการต่อต้านก็เฉพาะแต่ในวันที่ได้ปฏิวัติเท่านั้น เมื่อการปฏิวัติได้สำเร็จลงแล้ว กระบวนการโต้การปฏิวัติได้เกิดขึ้นเป็นระยะๆ ตั้งแต่กระบวนการใหญ่ คือ กบฏบวรเดช จนถึงเหตุการณ์เล็กๆ น้อยๆ เช่น กบฏนายสิบ หรือ พฤติกรรมของผู้ก่อกบฏ ใน พ.ศ. 2481 ความไม่จริงใจต่อระบอบการปกครอง โดยให้ประชาชนเข้ามีส่วนร่วมด้วยให้มากที่สุด และการรักษาเสถียรภาพของกลุ่มบุคคลผู้ครองอำนาจ แต่เพียงกลุ่มเดียว เป็นสาเหตุสำคัญที่เกิดขึ้นของฝ่ายต่อต้าน มาตรการที่รัฐบาลคณะราษฎรใช้โต้ตอบ มีวิธีการหลายอย่าง ทั้งเป็นการพิสูจน์ความผิดของจำเลยอย่างถูกหลักนิติธรรม และไม่ถูกหลักนิติธรรม คือ ให้ศาลยุติธรรม ศาลพิเศษและกรรมการ ซึ่งแต่งตั้งขึ้นตามพระราชบัญญัติจัดการป้องกันรักษารัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2476 ลงโทษ การนำตัวบุคคลให้ศาลยุติธรรมพิจารณาพิพากษาเป็นสิ่งที่ยอมรับว่า ถูกต่อหลักนิติธรรม โอกาสจำเลยได้รับความยุติธรรมมีมากกว่า มีการไต่สวนพิจารณากันได้ถึง 3 ครั้ง และจำเลยยังสามารถแต่งทนายให้ช่วยและแนะในด้านข้อกฎหมายได้ แต่การนำตัวให้ศาลพิเศษพิจารณาพิพากษาโทษนั้น อาจถือได้ว่าคณะราษฎรมิได้คำนึงถึงหลักนิติธรรม เพราะเป็นการนำเอาอำนาจบริหารก้าวก่ายอำนาจตุลาการ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การจัดตั้งศาลพิเศษถึง 3 ครั้ง คือ ใน พ.ศ. 2476 เพื่อพิจารณาโทษกบฏบวรเดช ใน พ.ศ.2478 เพื่อพิจารณาโทษกบฏนายสิบ และ ใน พ.ศ. 2481 เพื่อพิจารณาโทษผู้ประทุษร้ายและล้มล้างรัฐบาล ศาลพิเศษ ซึ่งตั้งขึ้นเพื่อพิจารณาโทษเฉพาะหมู่หรือกลุ่มบุคคล ห้ามจำเลยอุทธรณ์ฎีกา และตั้งทนาย ทำให้จำเลยของศาลพิเศษไม่ได้รับหลักประกันความยุติธรรมเช่นผู้กระทำผิดในรายอื่นๆ วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ เป็นการศึกษาศาลพิเศษในแง่มุมต่างๆ เช่น ลักษณะทางกฎหมายของศาลพิเศษ สาเหตุของการจัดตั้งศาลพิเศษ การพิจารณาพิพากษาในศาลพิเศษ รวมทั้งได้ศึกษาพฤติกรรมของผู้ตกเป็นจำเลยของศาลพิเศษด้วย ผลการวิจัยพบว่า การจัดตั้งศาลพิเศษของรัฐบาลคณะราษฎรเป็นระยะๆ ขึ้น 3 ครั้ง ในชั่วระยะเวลา 6 ปี ภายหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครองได้สำเร็จ เป็นมาตรการเพื่อหยุดยั้งการขัดขวางการต่อต้านรัฐบาลคณะราษฎรโดยกลุ่มบุคคลต่างๆ คือ พวกเจ้านาย ขุนนาง ในระบบเก่า หนังสือพิมพ์และผู้แทนราษฎร และที่สำคัญสำหรับการจัดตั้งศาลพิเศษ ใน พ.ศ. 2421 คือ ยุติความขัดแย้งภายในคณะราษฎร (กลุ่มพระยาทรงสุรเดช) โดยที่รัฐบาลไม่ได้คำนึงว่า ผู้ตกเป็นจำเลยศาลพิเศษจะได้รับความยุติธรรมหรือไม่ และผลของการจัดตั้งศาลพิเศษในครั้งหลังสุดนั้นเองเป็นปัจจัยหนึ่งซึ่งได้สร้างความมั่นคงทางการเมืองให้รัฐบาลคณะราษฎร โดยมีหลวงพิบูลสงครามเป็นนายกรัฐมนตรี ได้ชั่วระยะเวลาหนึ่ง และยุติความขัดแย้งภายในคณะราษฎรได้