ความหลากหลายของชนิดและมวลชีวภาพของสาหร่ายหน้าดินขนาดเล็กบริเวณป่าชายเลนบ้านคลองโคน จังหวัดสมุทรสงคราม

Abstract

การศึกษาตัวอย่างสาหร่ายหน้าดินขนาดเล็กบริเวณป่าชายเลนคลองแพรกใหญ่ บ้านคลองโคน จังหวัดสมุทรสงคราม พบสาหร่ายหน้าดินขนาดเล็กทั้งสิ้น 60 ชนิด จาก 34 สกุล และ 4 กลุ่มใหญ่ คือ ไซยาโนแบคทีเรีย ซิลิโคแฟลกเจลเลต ไดโนแฟลกเจลเลต และไดอะตอม ไซยาโนแบคทีเรียพบ 2 สกุล คือ Oscillatoria และ Lyngbya ส่วนซิลิโคแฟลกเจลเลตและไดโนแฟลกเจลเลตพบกลุ่มละ 1 ชนิดคือ Dictyocha fibula และ Protoperidinium sp. ตามลำดับ กลุ่มไดอะตอมมีความหลากชนิดสูงที่สุดถึง 56 ชนิด เป็นเซนทริคไดอะตอม 25 ชนิด และเพนเนตไดอะตอม 31 ชนิด โดยในฤดูร้อน - แล้งพบความหลากหลาย ของสาร่ายหน้าดินขนาดเล็กสูงที่สุด ประชากรสาหร่ายหน้าดินขนาดเล็กสามารถแบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม กลุ่มแรก คือ สาหร่ายหน้าดิน ขนาดเล็กที่เกาะติดบนใบไม้ กิ่งไม้และรากไม้ รวมทั้งตาข่ายที่ใช้ล่อ ความหลากชนิดของสาหร่ายหน้าดินใน ประชากรกลุ่มนี้มีค่าต่ำพบไชยาโนแบคทีเรียเป็นกลุ่มเด่น เป็นบริเวณที่มีอิทธิพลจากฤดูกาลเข้ามาเกี่ยวข้อง น้อย แต่มีสภาวะที่จำกัดของพื้นที่ประกอบกับการแข่งขันแย่งชิงพื้นที่ลงเกาะกับสิ่งมีชีวิตชนิดอื่นและการถูก ล่าจากกลุ่มผู้ล่า ส่วนกลุ่มที่ 2 คือ ประชากรสาหร่ายหน้าดินขนาดเล็กบริเวณผิวหน้าดินและบริเวณใกล้พื้นในมวลน้ำ ซึ่งได้รบอิทธิพลจากฤดูกาลมาก โดยสาหร่ายหน้าดินขนาดเล็กที่พบในช่วงความเค็มสูงกว่า 18 psu ในฤดูร้อนแล้งและฤดูฤดูมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือจะมีค่าความหลากชนิดสูงกว่าช่วงที่ความเค็มต่ำ (6.59 - 11.23 psu) คือฤดูมรสุมตะวันตกเฉียงใต้และในช่วงเปลี่ยนฤดูมรสุมจากมรสุมตะวันตกเฉียงใต้เป็นมรสุม ตะวันออกเฉียงเหนือ แด่ทั้งสองช่วงพบไดอะตอมเป็นกลุ่มเด่น ปริมาณคลอโรฟิลล์_เอทั้งหมดและผลผลิตเบื้องต้นของสาหร่ายหน้าดินขนาดเล็กมีค่าในช่วง 0.018 - 0.165 มิลลิกรัมต่อตารางเมตร และ 0.103 - 0.943 มิลลิกรัมคาร์บอนต่อตารางเมตรต่อวัน ซึ่งปริมาณ คลอโรฟิลล์-เอของสาหร่ายหน้าดินขนาดเล็กทั้งหมดมีความแตกต่างกันในแต่ละฤดูอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ โดยมีค่าปริมาณคลอโรฟิลล์_เอสูงสุดในช่วงเปลี่ยนฤดูมรสุมจากมรสุมตะวันตกเฉียงใต้เป็นมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือและค่าตํ่าสุดในช่วงฤดูมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ ซึ่งเมื่อนาไปเปรียบเทียบกับการศึกษาในบริเวณ อื่นพบว่ามีค่าตํ่ากว่ามาก ทั้งนี้เนื่องจากปัญหาการแย่งชิงพึ้นที่ในการลงเกาะจากสิ่งมีชีวิตชนิตอื่นและการถูก ล่า ความหลากชนิดของสาหร่ายหน้าดินขนาดเล็กในถิ่นที่อยู่อาศัยที่หลากหลายในป่าชายเลนช่วยเน้น ถึงความสำคัญของสาหร่ายหน้าดินขนาดเล็กในบทบาทของผู้ผลิตที่สำคัญโดยเป็นแหล่งอาหารของสัตว์ทะเล หน้าดินและแพลงก์ตอนสัตว์ ซึ่งส่งผลให้สายใยอาหารบริเวณป่าชายเลนบ้านคลองโคน จังหวัดสมุทรสงคราม มีความที่ซับซ้อนมากยิ่งขึ้น