การศึกษาเชิงวิเคราะห์เรื่องสามเณร ในพระพุทธศาสนา

Abstract

วิทยานิพนธ์เล่มนี้ มีจุดมุ่งหมายที่จะศึกษาระบบและวิเคราะห์ประวัติความเป็นมาของสามเณร ตั้งแต่แรกอุบัติจนถึงปัจจุบัน จากการศึกษาวิเคราะห์ได้พบว่า พระราหุลราชกุมารเข้าไปทูลขอพระราชทรัพย์จากพระพุทธเจ้า ซึ่งมีผลให้พระพุทธองค์ทรงมีพุทธานุญาตแก่พระสารีบุตร ให้บรรพชาพระราหุลราชกุมารเป็นสามเณร นับเป็นสามเณรรูปแรกในพระพุทธศาสนา สามเณรกับพระภิกษุนั้นจัดว่าเป็นผู้มีความสัมพันธ์กันอย่างใกล้ชิด ในฐานะที่สามเณรเป็นผู้คอยปรนนิบัติรับใช้ ส่วนพระภิกษุนั้นเป็นผู้มีอาวุโสมากกว่า จึงมักจะอยู่ในฐานะอุปัชฌาย์ หรืออาจารย์ผู้คอยเอาใจใส่ดูแล ตลอดจนให้การศึกษาอบรมพระธรรมวินัยแก่สามเณร และถึงแม้ว่า สามเณรจะมีศีลสิกขาบทน้อยกว่า แต่อาจาระและสมณวัตร เกือบทั้งหมดก็คล้ายคลึงกันกับพระภิกษุ และมีบทบาทต่อความมั่นคงของพระพุทธศาสนา เคียงบ่าเคียงไหล่กับพุทธบริษัททั้งหลายมาโดยตลอด ทั้งในฐานะผู้ทรงคุณธรรม มีสติปัญญาสูง ตลอดจนการแสดงอิทธิฤทธิ์ เพื่อปกป้องพระศาสนา ซึ่งเรื่องราวทั้งหมดนี้ได้มีการบันทึกไว้ในคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนา รวมทั้ง พระไตรปิฎกด้วย อนึ่ง ถึงสามเณรจะเป็นเพียงบรรพชิตผู้เยาว์ที่เข้ามาบรรพชาด้วยสาเหตุที่แตกต่าง กัน แต่สามเณรก็ได้ทำคุณประโยชน์แก่พระพุทธศาสนาไว้เป็นอันมาก ตัวอย่างเช่น สังกิจจสามเณร และนิโครธสามเณร เป็นต้น