การนัดหยุดงานกับกฎหมาย

Abstract

ก่อนที่จะมีกฎหมายรับรองสิทธิในการนัดหยุดงานนั้นถือว่า การนัดหยุดงานเป็นการ กระทำที่ผิดสัญญาจ้างแรงงานและยังเป็นความผิดทางอาญาอีกด้วย หลังจากการปฏิวัติอุตสาหกรรมในศตวรรษที่ 19 ได้เกิดความคิดว่าบทบัญญัติเรื่องสัญญาจ้างแรงงาน ไม่ได้ให้ความคุ้มครองลูกจ้างอย่างเพียงพอ เพราะแม้ลูกจ้างจะมีเสรีภาพที่จะตกลงเกี่ยวกับข้อความในสัญญาจ้างแรงงาน แต่ความตกลงระหว่างนายจ้างกับลูกจ้าง เป็นความตกลงของบุคคลที่มีฐานะทางเศรษฐกิจไม่เสมอภาคกัน ลูกจ้างจึงตกเป็นฝ่าย เสีย เปรียบ กฎหมายของประเทศต่าง ๆ จึงยอมรับสิทธินัดหยุดงานของลูกจ้าง ทำให้อำนาจต่อรองของลูกจ้างทัดเทียมกับนายจ้าง ถึงแม้ว่ากฎหมายจะยอมรับสิทธินัดหยุดงานของลูกจ้างก็ตาม แต่การใช้สิทธินัดหยุดงาน ก็มีข้อจำกัดและหลักเกณฑ์หลายประการที่ลูกจ้างต้องปฏิบัติตาม การนัดหยุดงานที่ฝ่าฝืนข้อจำกัด และหลักเกณฑ์ที่ยอมรับกันถือว่าเป็นการนัดหยุดงานที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย การนัดหยุดงานมิใช่เป็นภารเลิกสัญญาจ้างแรงงาน แต่การนัดหยุดงานเป็นเพียงวิธีการที่ลูกจ้างใช้เป็นการชั่วคราว เพื่อสนับสนุนข้อเรียกร้องของตน โดยมีเจตนาว่า เมื่อได้มีการตกลงกันแล้วก็จะกลับเข้าทำงานร่วมกับนายจ้างต่อไป ดังนั้นในระหว่างการนัดหยุดงาน ความสัมพันธ์ระหว่างนายจ้างกับลูกจ้างจึงยังมิได้สิ้นสุดลง นายจ้างกับลูกจ้างยังมีสิทธิและหน้าที่บางประการที่ต้องปฏิบัติต่อกันตามกฎหมายอยู่ การมุ่งทำลายอีกฝ่ายหนึ่งหรือการก่อให้ เกิดความเสียหายแก่อีกฝ่ายหนึ่งอย่างร้ายแรงนั้น เป็นการกระทำที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย แม้จะมีกฎหมายห้ามลูกจ้างนัดหยุดงาน แต่เมื่อลูกจ้างถูกบีบคั้นจากปัญหาทางเศรษฐกิจ และไม่ไค้รับการเยียวยาแก้ไข ลูกจ้างก็ยอมละเมิดกฎหมายโดยร่วมกันนัดหยุดงาน ดังนั้นจะห้ามการนัดหยุดงานโดยกฎหมายมิไค้ และแม้จะลงโทษผู้นัดหยุดงานไปแล้วก็มิใช่ว่าจะป้องกันการนัดหยุดงานได้โดยสิ้นเชิง การที่พระราชบัญญัติแรงงานสัมพันธ์ พ.ศ. 2518 ยอมรับสิทธินัดหยุดงานของลูกจ้าง เมื่อเกิดข้อพิพาทแรงงานที่ตกลงกันไม่ได้ จึงเหมาะสมและสอดคล้องกับกฎหมายของนานาอารยประเทศ การนัดหยุดงานมีข้อจำกัดและหลักเกณฑ์หลายประการที่ลูกจ้างต้องปฏิบัติตาม เพราะการนัดหยุดงานมิได้ก่อให้เกิดความเสียหายแก่นายจ้างและลูกจ้างเท่านั้น แต่ยังก่อให้เกิดความเสียหาย และเกิดความไม่สงบสุขแก่ประชาชนส่วนรวมด้วย ดังนั้นการนัดหยุดงานที่ชอบด้วยกฎหมายจึงต้องกระทำภายใต้หลักเกณฑ์ต่างๆดังนี้ 1. หลักความมั่นคงปลอดภัยของชาติและความสงบสุขของประชาชน หลักดังกล่าวทำให้มีการออกกฎหมายจำกัดสิทธินัดหยุดงานของลูกจ้างในกิจการต่างๆที่จำเป็นต่อความสงบสุขของประชาชน เช่นการประปา การไฟฟ้า การโทรศัพท์เป็นต้น 2. หลักรักษาหน้าที่ตามข้อตกลงเกี่ยวกับสภาพการจ้างหรือหน้าที่รักษาสันติ หลักการดังกล่าวถือว่าระหว่างที่ข้อตกลงเกี่ยวกับสภาพการจ้างมีผลบังคับใช้อยู่ ลูกจ้างจะนัดหยุดงานไม่ได้ 3. หลักความเป็นธรรมทางสังคม ตามหลักการนี้ลูกจ้างจะนัดหยุดงานได้ต้องเป็นการกระทำเพื่อให้มีการเปลี่ยนแปลงเกี่ยวกับสภาพการจ้าง โดยต้องกระทำต่อคู่กรณีคือนายจ้างของตน และนายจ้างสามารถตอบสนองข้อเรียกร้องได้ การนัดหยุดงานจะต้องเป็นมาตรการสุดท้ายที่จะนำมาใช้ โดยต้องปฏิบัติให้ถูกต้องครบถ้วนตามขั้นตอนที่กฎหมายกำหนดไว้ก่อน วิทยานิพนธ์นี้ มุ่งศึกษาเกี่ยวกับวิวัฒนาการของกฎหมายการนัดหยุดงาน, การจำกัดสิทธินัดหยุดงาน, รูปแบบของการนัดหยุดงานทั้งที่ชอบและไม่ชอบด้วยกฎหมาย, ขอบเขตของการใช้สิทธินัดหยุดงาน, สิทธิ หน้าที่และความรับผิดชอบของนายจ้าง ลูกจ้างอันเนื่องมาจากการนัดหยุดงานรวมทั้งผลกระทบที่เกิดขึ้นจากการนัดหยุดงาน เพื่อเป็นแนวทางให้ลูกจ้างและนายจ้างสามารถนำไปปฏิบัติได้อย่างถูกต้อง และอาจเป็นแนวทางให้มีการแก้ไขปรับปรุงบทบัญญัติของกฎหมายไทยให้เหมาะสมยิ่งขึ้น ปัญหาการนัดหยุดงานจะเกิดขึ้นมากหรือน้อยนั้น ผู้ที่มีบทบาทสำคัญที่สุดคือ นายจ้างและลูกจ้าง นายจ้างและลูกจ้างต้องเข้าใจและยอมรับสิทธิของกันและกันด้วยความจริงใจ นอกจากนี้การปฏิบัติหน้าที่ของเจ้าหน้าที่ของรัฐในการระงับข้อพิพาทแรงงาน และเผยแพร่ความรู้เกี่ยวกับการแรงงานสัมพันธ์ให้แก่นายจ้างและลูกจ้างอย่างสม่ำเสมอ และต่อเนื่องก็มีส่วนช่วยให้ปัญหาการนัดหยุดงานที่ไม่ชอบด้วยกฎหมายลดน้อยลง