องค์ประกอบทางเคมีของรากต้นถอบแถบน้ำ (Derris trifoliata Lour)

Abstract

ในการเสาะหาชีวสารเพื่อการเกษตรจากพืชป่าชายเลน พบว่าสิ่งสกัดจากรากถอบแถบน้ำ, Derris trifoliate Lour. (Papilionaceae) แสดงฤทธิ์ในการยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อราเป็นพิษต่อหนอนใยผัก ยับยั้งการเจริญเติบโตของต้นข้าว และแสดงความเป็นพิษต่อปลา การแยกสิ่งสกัดคลอโรฟอร์มของรากถอบแถบน้ำโดยโครมาโทกราฟีแบบต่าง ๆ ได้สารทั้งหมด 9 ชนิด คือ กำมะถัน (S₈), ของผสมของเอสเทอร์ยังไม่ทราบสูตรโครงสร้าง, ของผสมของกรดโซ่ตรง (C₂₀-C₂₈), lupeol, ของผสมของ 𝛽-sitosterol, campesterol และ stigmasterol, ของผสมของแอลกอฮอล์โซ่ตรง (C₂₁-C₂₆), rotenone, 6a, 12a-dehydro-𝛼-toxicarol และของผสมผลึกรูปเข็มสีเหลือง จุดหลอมเหลว 222 องศาเซลเซียล (จุดสลายตัว) ยังไม่ทราบสูตรโครงสร้างคาดว่าเป็นสารประกอบประเภทโรตินอยด์ การหาสูตรโครงสร้างของสารเหล่านี้ทำโดยอาศัยคุณสมบัติทางกายภาพคุณสมบัติทางเคมีและหลักฐานทางสเปกโตรสโคปี จากสารทั้งหมดที่แยกได้พบว่ามีสาร 5 ชนิดที่มีฤทธิ์ยับยั้งการเจริญเติบโตของต้นข้าวดังนี้คือ ของผสมของ 𝛽-sitosterol, campesterol และ stigmasterol, 6a, 12a-dehydro-𝛼-toxicarol, ของผสมผลึกรูปเข็มสีเหลือ จุดหลอมเหลว 222 องศาเซลเซียล, rotenone และของผสมของกรดโซ่ตรง (C₂₀–C₂₈ ) ส่วนสารที่แสดงความเป็นพิษต่อปลาคือ Rotenone นอกจากนี้ จากรายงานยังพบว่า กำมะถัน (S₈) และ lupeol มีผลต่อเชื้อรา, rotenone และ 6a, 12a-dehydro-𝛼-toxicarol มีผลต่อแมลง และของผสมของแอลกอฮอล์โซ่ตรง, ของผสมของกรดโซ่ตรง และของผสมของ stigmasterol, campesterol และ 𝛽-sitosterol แสดงฤทธิ์ต่อต้านการกินของแมลงกินฝ้ายด้วย การศึกษาองค์ประกอบของน้ำมันหอมระเหยจากรากถอบแถบน้ำด้วยแก๊สโครมาโทกราฟี-แมสสเปกโตรมิเตอร์ พบว่าองค์ประกอบอยู่ไม่น้อยกว่า 19 สาร จากการยืนยันสูตรโครงสร้างโดยอาศัยข้อมูลทางแมสสเปกตรัม และการเปรียบเทียบข้อมูลด้วยคอมพิวเตอร์สามารถยืนยันได้ว่ามี copaene, 𝛼-caryophyllene, dodecane และ phenyl acetonitrile เป็นองค์ประกอบ