สัญญาระหว่างรัฐและเอกชนต่างประเทศ (state contract) ในกฎหมายระหว่างประเทศ : กรณีศึกษาสัญญาสำรวจและแสวงประโยชน์จากปิโตรเลียมในประเทศไทย

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ศึกษาสัญญาที่ทำขึ้นระหว่างรัฐกับเอกชนต่างประเทศซึ่งมีความสำคัญต่อเศรษฐกิจระหว่างประเทศ สัญญาประเภทนี้เป็นรูปแบบหนึ่งของการลงทุนระหว่างรัฐและเอกชนต่างประเทศ จุดประสงค์ของการศึกษาคือ ต้องการทราบถึงลักษณะทาง กฎหมายของสัญญาระหว่างรัฐและเอกชนต่างประเทศ ปัญหาทางกฎหมายว่าด้วยกฎหมายที่บังคับใช้กับสัญญาในทัศนะของกฎหมายระหว่างประเทศและข้อขัดแย้งระหว่างความผูกพันของสัญญากับการใช้อำนาจของรัฐ ผลการศึกษาพบว่าสัญญาระหว่างรัฐและเอกชนต่างประเทศเป็นสัญญาที่รัฐในฐานะองค์อธิปัตย์ได้ทำขึ้นกับเอกชนต่างประเทศ มีลักษณะเป็นการต่างตอบแทน สัญญานี้ตกอยู่ภายใต้บังคับของกฎหมายระหว่างประเทศหรือกฎหมายภายในก็ได้ ทั้งนี้แล้วแต่เจตนาของคู่กรณี การที่คู่กรณีเลือกกฎหมายระหว่างประเทศ ทำให้สัญญาประเภทนี้พ้นจากอำนาจของกฎหมายภายในรัฐ เมื่อหลักกฎหมายระหว่างประเทศ นำมาใช้บังคับกับสัญญาระหว่างรัฐและเอกชนต่างประเทศแล้ว ในทัศนะของกฎหมายระหว่างประเทศหมายถึง หลักกฎหมายที่เป็นที่ยอมรับกับทั่วไปย่อมนำมาใช้บังคับกับสัญญานี้ สำหรับกรณีศึกษาสัญญาสำรวจและแสวงประโยชน์จากปิโตรเลียมในประเทศไทย ผลการศึกษาพบว่า สัมปทานปิโตรเลียมตามความในพระราชบัญญัติปิโตรเลียม พ.ศ. 2514 เป็นสัญญาระหว่างรัฐและเอกชนต่างประเทศเกี่ยวกับการแสวงหาประโยชน์จากปิโตรเลียม สัมปทานี้อยู่ภายใต้บังคับของกฎหมายไทยโดยสอดคล้องกับกฎหมายระหว่างประเทศ โดยมีอนุญาโตตุลาการตัดสินชี้ขาดข้อพิพาท ผลการวิเคราะห์ข้อกำหนดในการระงับข้อพิพาท พบว่ายังไม่มีความเหมาะสมเนื่องจากขอบเขตอำนาจของอนุญาโตตุลาการยังจำกัดอยู่มาก นอกจากนี้ยังมีข้อบทเกี่ยวกับการประกันความมั่นคง ซึ่งส่งผลให้มีการห้ามการเปลี่ยนแปลงสิทธิ และหน้าที่ของคู่สัญญาโดยการกระทำฝ่ายเดียวของรัฐ อีกทั้งยังเปิดโอกาสให้มีการเจรจาสัญญาใหม่ได้เมื่อสภาวการณ์ได้เปลี่ยนแปลงไป