บทบาทของเยื่อบุหลอดเลือดต่อการออกฤทธิ์ของสารสื่อประสาท บางชนิดในหลอดเลือดแดงที่แยกจากหัวใจและไตของสุกร

Abstract

ศึกษาเปรียบเทียบผลของ Acetylcholine (ACh), Noradrenaline (NA), 5-Hydroxytryptamine (5-HT) และ Dopamine ต่อการหดหรือคลายตัวของหลอดเลือด left anterior descending coronary artery และ renal artery ของสุกรที่แยกออกมา ทั้งชนิดที่มีและไม่มี endothelium พบว่า ACh (1x10ˉ⁶M) ACh มีผลทำให้หลอดเลือดแดงไตปกติคลายตัว แต่จะทำให้หลอดเลือดที่ไม่มี endothelium หดรัดตัวและยับยั้งได้ด้วย Atropine NA (1x10ˉ⁶ - 10ˉ⁴M) ทำให้หลอดเลือดหัวใจปกติคลายตัวเล็กน้อย แต่ในหลอดเลือดที่หดตัวก่อนด้วย ACh พบว่า NA จะทำให้คลายตัวได้ชัดเจนทั้งชนิดที่มีและไม่มี endothelium การคลายตัวนี้ยับยั้งไม่ได้ด้วย Yohimbine (5x10ˉ⁴M ) ยับยั้งได้เล็กน้อยด้วย Prazosin (1x10ˉ⁶ M) และยับยั้งได้ชัดเจนด้วย Prapranolol (1x10ˉ⁴M) ในหลอดเลือดที่มีและไม่มี endothelium NA มีผลทำให้หลอดเลือดไตที่ไม่มี endothelium หดรัดตัวได้มากกว่าชนิดที่มี endothelium และ Prazosin (1x10ˉ⁶) ยับยั้งได้เด่นชัดมากกว่า Yohimbine (5x10ˉ⁴M) Propranolol (1x10ˉ⁴M) ยับยั้งการหดรัดตัวได้น้อยกว่า Yohimbine 5-HT ออกฤทธิ์ทำให้หลอดเลือดหัวใจหดรัดตัวได้ตามขนาดที่ให้ หลอดเลือดที่ไม่มี endothelium จะตอบสนองได้มากกว่ามี endothelium และพบว่าถูกยับยั้งได้เด่นชัดด้วย Ketanserin (2.53x10ˉ²M) ทั้งชนิดที่มีและไม่มี endothelium 5-HT มีผลทำให้หลอดเลือดไดคลายตัวเล็กน้อยเมื่อให้ปริมาณน้อย ๆ แต่เมื่อเพิ่มขนาดสูงขึ้นจะทำให้หดรัดตัวซึ่งให้ผลคล้ายกันทั้งชนิดที่มีและไม่มี endothelium และยับยั้งได้ด้วย Ketanserin Dopamine ไม่มีผลทำให้เกิดการคลายตัว ทั้งในหลอดเลือดหัวใจและหลอดเลือดไตเมื่อให้ขนาดต่ำ ๆ แต่พบการหดรัดตัวเมื่อให้ขนาดที่สูง 1x10ˉ⁴ -10ˉ³M ในหลอดเลือดหัวใจ พบว่า Droperidol 1x10ˉ⁵M นอกจากจะสามารถยังยั้งผลการหดรัดตัวของหลอดเลือดแล้ว ยังพบการคลายตัวของหลอดเลือด เมื่อให้ Dopamine ในขนาดสูง ซึ่งคล้ายกันทั้งที่มีและไม่มี endothelium ในหลอดเลือดไต Prazosin (1x10ˉ⁶M) ยับยั้งการหดรัดตัวได้ชัดเจนในหลอดเลือดที่มีและไม่มี endothelium Droperidol ไม่มีผลยับยั้งการหดรัดตัวในหลอดเลือดที่มี endothelium แต่ยับยั้งได้ในหลอดเลือดที่ไม่มี endothelium ซึ่งมีผลน้อยกว่า Prazosin. ผลการศึกษาชี้ให้เห็นว่า เยื่อบุหลอดเลือดมีความสำคัญต่อการตอบสนองของสารสื่อประสาทที่ออกฤทธิ์ในหลอดเลือดแดงที่หัวใจและไตของสุกร จากรูปแบบการศึกษานี้ทำให้ทราบกลไกการออกฤทธิ์ของยาและสารสื่อประสาทต่อหลอดเลือดซึ่งมีประโยชน์อย่างยิ่งต่อการศึกษาการใช้ยาเพื่อรักษาผู้ป่วยที่มีความผิดปกติของหลอดเลือดได้