การพัฒนาดัชนีชี้วัดการอำนวยความสะดวกในการค้าสำหรับท่าเรือขนส่งสินค้าระหว่างประเทศของไทย

Abstract

งานวิจัยนี้เป็นการพัฒนาดัชนีชี้วัดการอำนวยความสะดวกในการค้าสำหรับท่าเรือขนส่งสินค้าระหว่างประเทศของไทย ทั้งกรณีนำเข้า/ส่งออกสินค้าโดยใช้กระบวนการวิเคราะห์แบบลำดับชั้น โดยได้แบ่งดัชนีเป็นองค์ประกอบย่อย 4 องค์ประกอบ คือ 1) โครงสร้างพื้นฐาน, 2) การบริหารจัดการท่าเรือ, 3) ขั้นตอนพิธีการศุลกากร และ 4) ประสิทธิภาพในการบังคับใช้กฎหมายศุลกากร งานศึกษานี้ได้คัดเลือกท่าเรือตัวอย่างรวม 7 ท่าเรือและได้ดำเนินการสังเกตการณ์ เก็บข้อมูลภาคสนาม สัมภาษณ์เชิงลึกผู้บริหารท่าเรือ เจ้าหน้าที่ศุลกากร รวมถึงผู้ที่เกี่ยวข้องกิจกรรมขนส่งสินค้าผ่านท่าเรือ เกี่ยวกับขั้นตอนการปฏิบัติงาน ระยะเวลาการดำเนินพิธีศุลกากร ตลอดจนปัญหาและอุปสรรคต่าง ๆ ในการปฏิบัติงาน นอกจากนี้ยังได้แจกแบบสอบถามไปยังผู้รับจัดการขนส่งสินค้าเพื่อสอบถามความคิดเห็นในการใช้ท่าเรือและใช้คำนวณคะแนนองค์ประกอบย่อยสำหรับจัดทำดัชนี จากค่าดัชนีที่ได้พบว่าท่าเรือส่วนใหญ่มีคะแนนระดับปานกลาง และยังไม่มีความพร้อมต่อการเข้าสู่ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนในปีพ.ศ. 2558 เท่าที่ควร นอกจากนี้ ดัชนีที่พัฒนาขึ้นมายังสามารถนำไปใช้จำลองสถานการณ์อนาคตหากท่าเรือเหล่านั้นมีการพัฒนาตามแผนที่วางไว้ หรือหากมีการปรับเปลี่ยนตามข้อตกลงประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนที่สมบูรณ์ ท้ายที่สุด ดัชนียังสามารถใช้วิเคราะห์เจาะลึกถึงประเด็นที่ต้องมีการปรับปรุงและนำไปสู่ข้อเสนอแนะในการพัฒนาท่าเรือเพื่ออำนวยความสะดวกทางการค้าต่อไป