เงื่อนไขทางสังคมและเศรษฐกิจและทางเลือกของชาวนาไร้ที่ดิน ในการหารายได้สำหรับครัวเรือนในบ้านคลอง ฉะเชิงเทรา

Abstract

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพการดำรงอยู่ของครอบครัวชาวนาไร้ที่ดินและทางเลือกในการหารายได้สำหรับครัวเรือนในลักษณะต่าง ๆ ต่อวิกฤติการณ์ทางเศรษฐกิจที่ประสบอยู่ และเพื่อศึกษาว่าเบื้องหลังของทางเลือกในการหารายได้ในลักษณะต่าง ๆ นั้น พวกเขามีและ/หรือใช้เงื่อนไขอะไรบ้าง โดยการศึกษานี้มีสมมติฐานว่า “ ชาวนาไร้ที่ดินมีและ/หรือใช้เงื่อนไขทางสังคมและเศรษฐกิจในการหารายได้สำหรับครัวเรือน และถ้าหากครอบครัวชาวนาไร้ที่ดินครอบครัวใดมีและ/หรือใช้เงื่อนไขดังกล่าวมากเพียงใด โอกาสของทางเลือกในการหารายได้สำหรับครัวเรือนในลักษณะต่าง ๆ ก็จะมีมากขึ้นเพียงนั้น” ผู้ศึกษาได้ใช้แนวคิดการวิเคราะห์การกระทำของบุคคลของ Talcott Parsons ในการศึกษากระบวนการต่อสู้ดิ้นรนในการหาเลี้ยงชีพของชาวนาไร้ที่ดิน ซึ่งได้พบว่า ชาวนาไร้ที่ดินมีเงื่อนไขทางสังคมและเศรษฐกิจอยู่จริง และในกลุ่มของชาวนาไร้ที่ดินก็มีสภาพความเป็นอยู่และฐานะทางเศรษฐกิจที่แตกต่างกันอย่างเห็นได้ชัด ซึ่งเป็นผลมาจากการที่ชาวนาไร้ที่ดินมีเงื่อนไขทางสังคมและเศรษฐกิจและ/หรือใช้เงื่อนไขดังกล่าว ในระดับที่แตกต่างกันนั่นเอง ซึ่งเงื่อนไขที่สำคัญยิ่งก็คือ เงื่อนไขทางสังคม ได้แก่ระบบเครือญาติ และระบบอุปถัมภ์ภายในชุมชน ส่วนทางเลือกในการหารายได้สำหรับครัวเรือนมี 2 ลักษณะใหญ่ ๆ คือ การเช่าที่ดินทำกิน และรับจ้างทั้งใน – นอกพื้นที่ ความแตกต่างทางฐานะและชั้นทางสังคมที่เกิดขึ้นดังกล่าวนี้ ทำให้ชาวนาที่มีฐานะด้อยกว่าเข้าไปอยู่ในข่ายของความสัมพันธ์แบบอุปถัมภ์