บรรณารักษ์ตามบัณฑิตคติของผู้ใช้ห้องสมุด

Abstract

การวิจัยเรื่องนี้มีวัตถุประสงค์ที่จะศึกษาทัศนคติของผู้ใช้ห้องสมุด 2 กลุ่ม คือ นิสิตนักศึกษาที่เรียนวิชาบรรณารักษศาสตร์เป็นวิชาเอกในระดับปริญญาตรี กับนิสิตนักศึกษาที่เลือกเรียนสาขาวิชาอื่น ๆ ของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ สมมติฐานของเรื่องสร้างขึ้นตามทฤษฎีที่ว่ามีรูปแบบทางปรัชญาวิชาชีพบรรณารักษ์อยู่ 4 ประการ คือ ผู้ดูแลรักษาหนังสือ นักมนุษยชาติ เป็นสื่อกลาง และผู้ส่งเสริม ดังนั้นทัศนคติที่กลุ่มประชากรมีต่อบรรณารักษ์จึงควรจะแตกต่างกันไปตามแนวคิดทั้ง 4 ประการนี้ ในการวบรวมข้อมูลเพื่อวิจัย ใช้ศึกษาข้อมูลจากเอกสาร และใช้แบบสอบถามเป็นเครื่องมือศึกษาทัศนคติของผู้ใช้ ผู้วิจัยได้นำแบบสอบถามจำนวน 477 ฉบับ (93.53%) จากจำนวนแบบสอบถามทั้งหมด 510 ฉบับที่ได้รับคืน มาวิเคราะห์ทางสถิติและนำเสนอในรูปแบบร้อยละ มัชฌิมเลขคณิต ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน สัมประสิทธิ์สอดคล้องของเคนดาลล์ แบบทดสอบ F-test, t-test และแบบทดสอบผลต่างนัยสำคัญน้อยที่สุด (Least Significant Difference, LSD) จากแบบสอบถามตอนที่ 1 สถานภาพส่วนตัวและข้อมูลเบื้องต้นได้ข้อมูลว่านักศึกษาใช้เวลาประมาณ 4-6 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ในหอสมุดกลางของมหาวิทยาลัย เพื่อการอ่าน และ/หรือศึกษาค้นคว้าเกี่ยวกับงานที่ได้รับมอบหมายให้ทำ ในกลุ่มนักศึกษาภาควิชาบรรณารักษศาสตร์ได้ผลว่า นักศึกษาที่เลือกเรียนวิชานี้เป็นวิชาเอกเพราะสามารถหางานทำได้ง่าย ส่วนนักศึกษาทั่วไปคิดว่าวิชานี้เป็นวิชาที่เหมาะสมสำหรับผู้ที่เป็นนักอ่านอย่างจริงจัง แบบสอบถามตอนที่ 2 เป็นแบบจัดอันดับความสำคัญเพื่อศึกษาคุณลักษณะของบรรณารักษ์ที่ต้องการและได้ผลว่า คุณลักษณะของผู้ที่มีนิสัยรักหนังสือและรักการอ่านมีผู้เลือกเป็นอันดับสูงสุด สำหรับรูปแบบในด้านทัศนคติต่อบรรณารักษ์ได้ผลการวิจัยว่า นักศึกษาภาควิชาบรรณารักษศาสตร์มีทัศนคติต่อบรรณารักษ์ในรูปแบบต่าง ๆ ทั้ง 4 แบบ แตกต่างกับนักศึกษาทั่วไป ในระดับนัยสำคัญที่ .01 จากผลการวิจัยสรุปได้ว่า บรรณารักษ์เป็นผู้ที่นิสิตนักศึกษายอมรับว่ามีบทบาทสำคัญในด้านการศึกษา ผู้วิจัยจึงมีข้อเสนอแนะดังต่อไปนี้ ๑. บรรณารักษ์ควรพิจารณาปรับปรุงตนเองตามรูปแบบของปรัชญาในวิชาชีพบรรณารักษ์ที่ตรงกับความต้องการของสังคม เช่น เป็นสื่อกลาง ผู้ส่งเสริมเพื่อให้บรรลุอุดมการณ์ของวิชาชีพ ๒. ในการปรับปรุงหลักสูตร โรงเรียนบรรณารักษศาสตร์ควรเพิ่มเติมรายวิชาใหม่ ๆ ที่ทันสมัยให้ทันกับความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี ควรมีการสัมมนาและการประชุมเชิงปฏิบัติการ เพื่อแลกเปลี่ยนประสบการณ์ และความคิดเห็นใหม่ ๆ ๓. มหาวิทยาลัยควรอนุมัติเงินสำหรับการศึกษาต่อเนื่องของบรรณารักษ์ เช่น การฝึกงานในต่างประเทศ การเข้าร่วมประชุมทางวิชาการ ในปัจจุบันการอนุญาตให้ไปปฏิบัติราชการเพื่อทำการวิจัยก็เป็นสิ่งจำเป็น ๔. สมาคมห้องสมุดแห่งประเทศไทยควรอุทิศเวลาอย่างเต็มที่และพยายามส่งเสริมการใช้เทคโนโลยีที่ทันสมัยในห้องสมุด เพื่อที่จะชักจูงให้นักศึกษาสนใจในวิชาชีพ