ภาวะการตลาดของภาชนะบรรจุอาหารประเภท กล่องกระดาษเคลือบพลาสติก

Abstract

กล่องกระดาษเคลือบพลาสติกชนิดที่สามารถใช้ได้กับระบบการบรรจุแบบปลอดเชื้อแบบ ยู เอช ที (UHT) ขณะนี้ที่มีผู้ขายเพียงรายเดียวและยังต้องนำเข้าจากต่างประเทศ ภาชนะบรรจุชนิดนี้เริ่มเข้ามามีบทบาทในประเทศไทยเมื่อ พ.ศ. 2521 ในอุตสาหกรรมนมพร้อมดื่มยู เอช ที หลังจากนั้นได้ขยายเข้าสู่อุตสาหกรรม น้ำผลไม้ น้ำผัก และนมถั่วเหลืองยู เอช ที ตามลำดับ การศึกษาภาวะการตลาดของภาชนะบรรจุอาหารประเภทกล่องกระดาษเคลือบพลาสติกมีวัตถุประสงค์ในการศึกษา 4 อย่าง คือ (1) ศึกษาความต้องการกล่องกระดาษเคลือบพลาสติก (2) ศึกษาการยอมรับของผู้ผลิต ร้านค้าปลีก และผู้บริโภค ที่มีต่อภาชนะบรรจุกล่องกระดาษเคลือบพลาสติก (3) ศึกษาปัญหาอันเกิดจากการใช้ภาชนะบรรจุกล่องกระดาษเคลือบพลาสติกที่มีต่อผู้ผลิตสินค้า (4) ศึกษาถึงสาเหตุที่ทำให้ภาชนะบรรจุชนิดนี้ไม่ประสบความสำเร็จทางการตลาดในการบรรจุสินค้าบางชนิด วิธีดำเนินการวิจัยได้แบ่งกลุ่มของผู้ถูกวิจัยเป็น 3 กลุ่ม คือ กลุ่มผู้ผลิต กลุ่มร้านค้าปลีก และ กลุ่มผู้บริโภค ในการวิจัยกลุ่มผู้ผลิต ผู้ทำวิจัยได้ศึกษาข้อมูลจากผู้บริหารระดับสูงของผู้ผลิตทุกรายโดยวิธีการสังเกตการณ์ และ วิธีการสัมภาษณ์ด้วยตัวเอง ส่วนในกลุ่มของร้านค้าปลีก และ กลุ่มผู้บริโภค ได้ทำการสุ่มตัวอย่างโดยอาศัยความสะดวก (Convenience sampling) แบบไม่คำนึงถึงโอกาสแห่งความน่าจะเป็นมากลุ่มละ 300 ตัวอย่าง ส่วนการเก็บข้อมูลได้ใช้นักศึกษาออกสัมภาษณ์โดยมีแบบสอบถามเป็นแนวทางในการสัมภาษณ์ (Structured interview) ผลจากการวิจัยทำให้ทราบว่าความต้องการกล่องกระดาษเคลือบพลาสติกเมื่อ พ.ศ. 2521 เท่ากับ 10 ล้านกล่อง จนกระทั่ง พ.ศ. 2529 พบว่าความต้องการได้เพิ่มขึ้นเป็น 235 ล้านกล่อง และสามารถพยากรณ์ได้ว่าความต้องการกล่องกระดาษเคลือบพลาสติกในอนาคต 11 ปีข้างหน้าจะเพิ่มขึ้นทุกปีโดยคาดว่าใน พ.ศ. 2534 และ พ.ศ. 2540 ความต้องการจะเพิ่มเป็น 407.2 ล้านกล่อง และ 536.8 ล้านกล่อง ตามลำดับ จากการศึกษาการยอมรับของผู้ผลิตพบว่าผู้ผลิตทุกรายให้การยอมรับภาชนะบรรจุชนิดนี้โดยมีเหตุในการยอมรับที่สำคัญคือ สะดวกทั้งในด้านการผลิต และการขนย้ายในโรงงาน อายุการเก็บรักษาของสินค้าสามารถเก็บได้นาน และสะดวกต่อผู้บริโภค เป็นต้น ในแง่การยอมรับของร้านค้าปลีกพบว่า 56% พอใจต่อกำไรที่ได้รับจากการขายสินค้าบรรจุกล่องกระดาษเคลือบพลาสติกและ 90.7% ให้การยอมรับภาชนะบรรจุชนิดนี้โดยมีเหตุผลการยอมรับที่สำคัญคือ เก็บได้นานโดยไม่ต้องแช่ตู้เย็น สะดวกต่อการขาย เป็นต้น ส่วนผู้บริโภคพบว่า 92.7% ให้การยอมรับภาชนะบรรจุชนิดนี้เพราะสะดวกในการพกพา สะดวกใช้ และ เก็บไว้ได้นาน เป็นต้น ทางด้านปัญหาที่ผู้ผลิตสินค้าพบจากการใช้ภาชนะบรรจุชนิดนี้ ผลจากการวิจัยพบว่าผู้ผลิตพบปัญหาต่างๆ เหมือนกัน แต่สามารถเรียงลำดับของปัญหาตามความสำคัญได้คือ (1) ราคากล่องกระดาษเคลือบพลาสติกยังมีราคาแพงเกินไป (2) ปัญหาการฆ่าเชื้อโรคไม่หมด (3) ปัญหาการรั่ว (4) กล่องบุบ นอกจากนี้ผลจากการวิจัยยังทำให้ทราบถึงสาเหตุที่ทำให้ภาชนะบรรจุชนิดนี้ไม่ประสบความสำเร็จในตลาดน้ำผลไม้ และ น้ำผัก สาเหตุที่สำคัญที่สุดคือ นโยบายทางด้านภาษีของรัฐบาลโดยเฉพาะภาษีการนำเข้ากล่องกระดาษ น้ำผลไม้เข้มข้น และภาษีสรรพสามิตเป็นผลทำให้ต้นทุนการผลิตสูง รวมถึงความผิดพลาดของการตั้งราคาขาย คุณภาพของสินค้า ผู้บริโภคนิยมบริโภคผลไม้สดมากกว่า และสินค้าที่ใช้ทดแทนน้ำผลไม้ น้ำผัก มีมากและราคาถูกกว่า เช่น น้ำอัดลม ล้วนเป็นสาเหตุแห่งความล้มเหลว