การแสดงหนังบักตื้อคณะปะโมทัยรุ่งอีสาน อำเภอไชยวาน จังหวัดอุดรธานี

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาประวัติ องค์ประกอบและวิเคราะห์การแสดงหนังบักตื้อ คณะปะโมทัยรุ่งอีสาน อำเภอไชยวาน จังหวัดอุดรธานี โดยรวบรวมข้อมูลจากเอกสารทางวิชาการสัมภาษณ์ สังเกตการณ์ การบันทึการแสดง และทดลองปฏิบัติเชิดตัวหนังด้วยตนเอง การวิจัยพบว่า หนังบักตื้อคณะปะโมทัยรุ่งอีสาน อำเภอไชยวาน จังหวัดอุดรธานี ก่อตั้งเมื่อ พ.ศ. 2544 โดยนายคำตา อินทะสีดา ปัจจุบันมีบุคลากรนคณะจำนวน 18 คน ซึ่งมีนาจำตา อินทะสีดา เป็นหัวหน้าคณะ ส่วนตัวหนังที่ใช้แสดงมีทั้งหมด 57 ตัว โดยแบ่งเป็น 9 ประเภท ได้แก่ ตัวหนังฝ่ายเทวดา ตัวหนังฝ่ายตัวพระ ตัวหนังฝ่ายตัวยักษ์ ตัวหนังฝ่ายตัวนาง ตัวหนังฝ่ายตัวลิง ตัวหนังฝ่ายตัวประกอบชาย ตัวหนังฝ่ายตัวประกอบหญิง ตัวหนังประกอบประเภทสัตว์ และตัวหนังฉากประกอบการแสดง ตัวหนังมีสูงประมาณ 50 เซนติเมตร ถึง 1 เมตร ลักษณะเฉพาะหนังบักตื้อคณะปะโมทัยรุ่งอีสาน คือ มีการฟ้อนถวายครูของผู้แสดง การใช้ภาษาของตัวหนังที่เป็นกษัตริย์ใช้ภาษากลางแต่ออกสำเนียงอีสาน และการใช้ทำนองเพลงส่วนมากใช้ทำนองลายลำเต้ย การแสดงหนังบักตื้อการแสดงหนังบักตื้อมีความสำคัญต่อบริบททางสังคม กล่าวคือ การแสดงหนังที่มีส่วนช่วยสืบสานในเรื่องวรรณกรรม ประเพณีประจำท้องถิ่น การรับวัฒนธรรมระหว่างภาค ซึ่งการแสดงหนังบักตื้อต้องใช้วรรณกรรมในการแสดง เมื่อแสดงจึงถือได้ว่าได้สืบสานวรรณกรรมไปด้วยและการแสดงหนังบักตื้อส่วนมากแสดงในงานประเพณีประจำท้องถิ่นจึงเป็นโอกาสที่ได้สืบสานประเพณีและที่สำคัญอีกประการ คือ ปัจจุบันประเทศไทยแบ่งเป็นหลายฝ่าย ขาดความสามัคคีในหมู่ประชาชน การแสดงหนังบักตื้อเป็นการแสดงสะท้อนสภาพสังคมให้เห็นว่าในสมัยก่อนประชาชนในแต่ละภาคมีความสามัคคีจนยอมรับวัฒนธรรมด้านการแสดงได้ ดังที่ปรากฎของการแสดงหนังบักตื้อที่ได้รับมาจากการแสดงหนังตะลุงของภาคใต้ และการแสดงหนังบักตื้อของภาคอีสาน นอกจากผู้ชมจะได้รับความสนุกสนานแล้วยังได้ความรู้ในเรื่องต่าง ๆ ที่การแสดงสอดแทรกให้ผู้ชมได้ชมอีกด้วย เช่น ได้ความรู้ด้านคำกลอน ด้านจริยธรรม คุณธรรมสภาพสังคมในปัจจุบันอีกด้วย