การผลิตและลักษณะสมบัติของสารลดแรงตึงผิวชีวภาพจากยีสต์ที่คัดเลือกได้

Abstract

การคัดเลือกยีสต์ที่ผลิตสารลดแรงตึงผิวชีวภาพจากแหล่งต่าง ๆ สามารถแยกยีสต์สายพันธุ์ PY1 จากอาหารหมักดองพื้นบ้านของประเทศไทย จากอำเภอพนัสนิคม จังหวัดชลบุรี มีสามารถสูงสุดในการผลิตสารลดแรงตึงผิวชีวภาพ เมื่อจำแนกสายพันธุ์พบว่าเป็น Pichia anomala ยีสต์ Pichia anomala สายพันธุ์ PY1 สามารถผลิตสารลดแรงตึงผิวชีวภาพที่มีประสิทธิภาพสูงสุดเมื่อเลี้ยงในอาหารเหลวปรับปรุงสูตรที่ประกอบด้วย 0.02% KH2PO4 0.02% MgSO4.yH2O 0.1% สารสกัดยีนส์ 0.4% NaNO3 และ 4% น้ำมันถั่วเหลือง ควบคุมค่าความเป็นกรดด่างเริ่มต้นของอาหารเลี้ยงเชื้อเท่ากับ 5.5 ภาวการณ์เลี้ยงเชื้อที่อุณหภูมิ 30 °ซ ในระดับขวดเขย่าอัตราเร็ว 200 รอบต่อนาที เป็นเวลา 7 วัน สารลดแรงตึงผิวชีวภาพที่ผลิตได้มีค่าแรงตึงผิวต่ำสุด 28 mN/m ค่าจุดวิกฤตของการเกิดไมเซลล์ (CMC) เท่ากับ 180 mg/l และค่าการกระจายน้ำมันเท่ากับ 95.07 cm2 เมื่อวิเคราะห์สารที่ทำบริสุทธิ์บางส่วนที่ได้จากอาหารเลี้ยงเชื้อโดยใช้ TLC พบว่ามีส่วนประกอบ 6 ส่วน ที่มีค่า Rf เท่ากับ 0.94 0.8 0.73 0.62 และ 0.52 (F1- F6) ตามลำดับ ซึ่ง F2 ให้ค่าการกระจายน้ำมันสูงสุดและถูกนำไปทำให้บริสุทธิ์อีกครั้งด้วย preparative TLC และ HPLC การทำให้บริสุทธิ์ด้วย HPLC ใช้คอลัมน์ Cosmosil 5C18-AR ชะด้วยลิเนียร์เกรเดียนท์ (10-100% อะซิโตรไนไตรท์) ตรวจผลด้วย UV detector ลำดับส่วนของตัวอย่างสารตำแหน่ง F2 จาก HPLC ที่มีค่ากระจายน้ำมันมากจะถูกวิเคราะห์ต่อไปด้วย LC-MS แสดงค่ามวลโมเลกุลของสาร ส่วนใหญ่มีค่าเท่ากับ 658, 674 และ 691 ซึ่งเทียบเคียงได้กับมวลของโซโฟโรลิพิดที่มีกรดไขมันเป็นองค์ประกอบของ [C20]Lactone +Na C20+Na และ C20+Na (oxidized form) ตามลำดับ