การจัดการด้านกายภาพวัด : กรณีศึกษาวัดพระธรรมกาย

Abstract

วัดโดยส่วนใหญ่มีอาคารสถานที่และสิ่งปลูกสร้างที่ประกอบไปด้วย โบสถ์ ศาลาการเปรียญ เจดีย์ และกุฏิ เป็นต้น โดยอาคารสถานที่มีลักษณะและคุณสมบัติที่เป็นการลงทุนขนาดใหญ่ การครอบครองและการใช้งานก่อให้เกิดค่าใช้จ่าย คุณสมบัติของอาคารของวัดทำให้ต้องมีการจัดการ การศึกษาครั้งนี้มีวัดพระธรรมกายเป็นกรณีศึกษา มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการจัดการด้านกายภาพ โดยอาศัยข้อมูลจาก การสำรวจ การสัมภาษณ์หัวหน้างานด้านกายภาพและบุคคลที่เกี่ยวข้อง สืบค้นข้อมูลจากเอกสาร และนำมาวิเคราะห์ โดยกำหนดขอบเขตของการศึกษาในส่วนที่เป็นธรณีสงฆ์ มีขนาด 196 ไร่

จากการศึกษาพบว่าลักษณะทางกายภาพของวัดแบ่งพื้นที่เป็น 3 ส่วนหลักได้แก่ เขตพุทธาวาส เขตสังฆาวาส และเขตธรณีสงฆ์ ภายในวัดพื้นที่ประกอบไปด้วย 2 องค์ประกอบ คือ อาคาร และพื้นที่แวดล้อม อาคาร 36 หลัง อาคารโดยส่วนใหญ่มีโครงสร้างเป็นคอนกรีตเสริมเหล็ก สูงชั้นเดียว สภาพที่ปรากฏมีโครงสร้างแข็งแรง วัสดุและสีเปลือกอาคารอยู่ในสภาพเรียบร้อย ไม่ทรุดโทรมหรือหลุดร่อน สะอาด พื้นที่แวดล้อมประกอบไปด้วยสวนป่าที่เขียวสด ต้นไม้สมบูรณ์ ธารน้ำสะอาดและสิ่งปลูกสร้างคงสภาพพร้อมใช้งาน วัดได้มอบหมายให้มูลนิธิธรรมกายเป็นผู้จัดการด้านกายภาพ โดยได้จัดพนักงานประจำเป็นผู้ปฏิบัติงานด้านกายภาพประจำ ตลอดทั้งวันมีพนักงานผู้ปฏิบัติงานด้านกายภาพจำนวน 9 คน มีงานในการรับผิดชอบประกอบด้วย งานรักษาความสะอาด งานกำจัดขยะ งานดูแลสวนและภูมิทัศน์ งานดูแลฟื้นฟูสภาพน้ำ งานครุภัณฑ์ งานดูแลและบำรุงรักษาระบบประกอบอาคาร

การจัดการด้านกายภาพของวัดมีเป้าหมายเพื่อให้อาคารและสิ่งอำนวยความสะดวกอยู่ในสภาพที่ดี พร้อมใช้งาน เกิดความสะดวกแก่ผู้ใช้งาน เมื่อดูจากความถี่ในการปฏิบัติงานพบว่างานที่วัดให้ความสำคัญซึ่งมีความถี่ในการปฏิบัติงานประจำทุกวันมี 4 งาน คือ งานรักษาความสะอาด งานกำจัดขยะ งานดูแลสวนและภูมิทัศน์ และงานดูแลการทำงานระบบประกอบอาคาร พื้นที่ที่มีการดูแลรักษาความสะอาดมากมี 2 แห่ง คือ โบสถ์ซึ่งเป็นเสมือนสัญลักษณ์แห่งสถานที่ประทับขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า และพื้นที่แวดล้อมซึ่งเป็นสถานที่แรกที่ผู้ที่เข้ามาวัดจะได้พบเห็น โดยพบว่าพื้นที่โบสถ์และพื้นที่แวดล้อมมีการจัดอัตรากำลังผู้ปฏิบัติงาน และช่วงเวลาการปฏิบัติงานไว้มากเป็นพิเศษกว่าพื้นที่อื่น