ผู้ตรวจการแผ่นดินกับการตรวจสอบองค์กรตามรัฐธรรมนูญและองค์กรในกระบวนการยุติธรรม

Abstract

ผู้ตรวจการแผ่นดินเป็นองค์กรตามรัฐธรรมนูญที่มีอำนาจหน้าที่ในการตรวจสอบการใช้อำนาจรัฐ ไม่ว่าจะเป็นการไม่ปฏิบัติตามกฎหมายหรือปฏิบัตินอกเหนืออำนาจหน้าที่ตามกฎหมาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งอำนาจหน้าที่ในการตรวจสอบการปฏิบัติหรือละเลยไม่ปฏิบัติหน้าที่ที่ก่อให้เกิดความเสียหายแก่ผู้ร้องเรียนหรือประชาชนโดยไม่เป็นธรรมไม่ว่าการนั้นจะชอบด้วยอำนาจหน้าที่ก็ตาม ซึ่งเป็นตรวจสอบเพื่อแก้ไขปัญหาความไม่เป็นธรรม อันเป็นอำนาจหน้าที่ของผู้ตรวจการแผ่นดินที่มีลักษณะโดดเด่นแตกต่างจากองค์กรตรวจสอบอื่น ๆ ตามรัฐธรรมนูญ วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ได้ศึกษาถึง แนวคิด ทฤษฎีสำคัญอันเป็นรากฐานของการจัดตั้งผู้ตรวจการแผ่นดินและการควบคุมตรวจสอบการใช้อำนาจรัฐของผู้ตรวจการแผ่นดิน โดยได้ศึกษาปัญหาที่เกิดขึ้นของผู้ตรวจการแผ่นดินในการตรวจสอบองค์กรตามรัฐธรรมนูญและองค์กรในกระบวนการยุติธรรม ซึ่งเป็นอำนาจหน้าที่ที่เพิ่มขึ้นตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 โดยมีเจตนารมณ์ให้ผู้ตรวจการแผ่นดิน สามารถตรวจสอบการกระทำขององค์กรตามรัฐธรรมนูญได้ อีกทั้งอำนาจหน้าที่ในการตรวจสอบองค์กรในกระบวนการยุติธรรมเพื่อแก้ไขปัญหาของกระบวนการยุติธรรมทั้งระบบอีกด้วย แต่หลังจากการใช้บังคับรัฐธรรมนูญฉบับนี้ก็เกิดปัญหาทางกฎหมายในเรื่องของอำนาจหน้าที่ของผู้ตรวจการแผ่นดินในการตรวจสอบองค์กรตามรัฐธรรมนูญและองค์กรในกระบวนการยุติธรรมขึ้นในหลายกรณี ได้แก่ ปัญหาในการพิจารณาว่าองค์กรใดเป็นองค์กรตามรัฐธรรมนูญและองค์กรในกระบวนการยุติธรรม ปัญหาอำนาจหน้าที่ในการตรวจสอบองค์กรตามรัฐธรรมนูญและองค์กรในกระบวนการยุติธรรม และปัญหาการตรวจสอบองค์กรตามรัฐธรรมนูญและองค์กรในกระบวนการยุติธรรมของผู้ตรวจการแผ่นดิน ตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยผู้ตรวจการแผ่นดิน พ.ศ. 2552 ผู้เขียนจึงได้มีข้อเสนอแนะให้แก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญเพื่อแก้ไขปัญหาทางกฎหมายในการตรวจสอบองค์กรตามรัฐธรรมนูญและองค์กรในกระบวนการยุติธรรมของผู้ตรวจการแผ่นดิน ดังนี้ กรณีที่ไม่แก้ไขอำนาจหน้าที่ในการตรวจสอบก็ต้องกำหนดความชัดเจนขององค์กรในกระบวนการยุติธรรมว่าหมายถึงองค์กรใดกำหนดให้ผู้ตรวจการแผ่นดินมีอำนาจในการตรวจสอบความเหมาะสมเป็นธรรม และในส่วนของการพิจารณาสอบสวนองค์กรตามรัฐธรรมนูญและองค์กรในกระบวนการยุติธรรมตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยผู้ตรวจการแผ่นดิน พ.ศ. 2552 ก็ต้องกำหนดระเบียบวิธีปฏิบัติในการพิจารณาสอบสวนองค์กรตามรัฐธรรมนูญและองค์กรในกระบวนการยุติธรรมด้วย