คุณภาพทางจุลชีววิทยาของหอยนางรมและหอยแครง จากแหล่งเพาะเลี้ยงและจากตลาด โดยเน้นแบคทีเรียพวกมารีนวิบริโอ

Abstract

ได้ทำการวิเคราะห์หาปริมาณแบคทีเรียทั้งหมด (total viable count), โคไลฟอร์ม (coliform), ฟิคลอลโคไลฟอร์ม (fecal coliforms), Salmonella spp. และมารีนวิบริโอ (Marine vibrios) ในหอยตะโกรม (Crassostrea lugubris), หอยนางรมปากจีบ (C.commercialis) และหอยแครง (Anadara sp.) โดยเฉพาะอย่างยิ่งในการวิเคราะห์พวกมารีนวิบริโอนั้นจะศึกษาทั้งชนิดและปริมาณ ในขณะเดียวกันก็ได้ทดลองเปรียบเทียบวิธีการวิเคราะห์หาแบคทีเรียพวกโคไลฟอร์มและฟิคอลโคไลฟอร์มโดยวิธีที่แตกต่างกัน 8 วิธี เป็นวิธี multiple tube dilution techniques 6 วิธี และวิธี direct plate count 2 วิธี ผลการเปรียบเทียบวิธีการในการวิเคราะห์หาปริมาณโคไลฟอร์มทั้งหมด และฟิคอลโคไลฟอร์มใน หอยตะโกรมและหอยนางรมปากจีบไม่พบนัยสำคัญทางสถิติของความแตกต่างของค่าที่ได้จากวิธีการต่างๆ แต่ในตัวอย่างหอยแครงพบว่าปริมาณของโคไลฟอร์มทั้งหมดค่าที่ได้จากวิธีการ multiple tube dilution techniques จะแตกต่างจากวิธี direct plate count อย่างมีนัยสำคัญโดยค่าที่ได้จากวิธี direct plate count จะสูงกว่าส่วนปริมาณฟิคอลโคไลฟอร์มในตัวอย่างหอยแครงจากวิธีการต่าง ๆ ไม่พบนัยสำคัญทางสถิติของความแตกต่างเช่นกัน วิธีที่ดีที่สุดในการศึกษาครั้งนี้คือวิเคราะห์หาปริมาณโคไลฟอร์มทั้งหมดโดยใช้อาหาร MacConkey Broth และวิเคราะห์หาปริมาณของฟิคอลโคไลฟอร์มโดยใช้อาหาร EC. Medium เพียงอย่างเดียว คุณภาพของหอยจากแหล่งเพาะเลี้ยงและจากตลาดพบว่าปริมาณแบคทีเรียทั้งหมด และโคไลฟอร์มในตัวอย่างหอยทุกชนิดจากตลาดจะสูงกว่าตัวอย่างที่มาจากแหล่งเพาะเลี้ยง ส่วนปริมาณมารีนวิบริโอในหอยจากแหล่งเพาะเลี้ยงจะพบสูงกว่า ตรวจไม่พบ Salmonella spp. ในตัวอย่างหอยทุกชนิดที่เป็นตัวอย่างจากตลาดรวมทั้งหอยตะโกรมและหอยนางรมปากจีบจากแหล่งเพาะเลี้ยง แต่ตรวจพบในหอยแครงที่เก็บมาจากแหล่งเพาะเลี้ยงจังหวัดสุราษฎร์ธานีในเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2530 ผลการพิสูจน์เพื่อแยกแยะชนิดของมารีนวิบริโอที่ได้จากหอยทั้งหมด พบว่ามีมารีนวิบริโอที่พบมาอย่ 3 ชนิด คือ Vibrio parahaemolytieus, V. alginolyticus ซึ่งพบมากในหอยทุกชนิด และ Vibrio sp. .ซึ่งมีลักษณะโคโลนีแบบ MV 2 คือมีโคโลนีสีเหลืองและตรงกลางนูน (ambonate) บน TCBS ซึ่งไม่สามารถแยกชนิดได้โดยจะพบมากในหอยแครง ซึ่งสัณนิษฐานว่าเป็นวิบริโอชนิดใหม่