ปัญหากฎหมายเกี่ยวกับการนำหุ้นในตลาดหลักทรัพย์มาเป็นหลักประกันกับธนาคารพาณิชย์

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มุ่งศึกษาถึงบทบัญญัติของกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการนำหุ้นในตลาดหลักทรัพย์มาเป็นหลักประกันการชำระหนี้ โดยเน้นศึกษาการนำมาเป็นหลักประกันการชำระหนี้สินเชื่อกับธนาคารพาณิชย์ ซึ่งมีปัญหาเกี่ยวกับการบังคับใช้กฎหมาย รวมทั้งบทบัญญัติของกฎหมายที่ไม่สอดคล้องกับทางปฏิบัติ พร้อมนี้ได้ศึกษากฎหมายไทยและวิเคราะห์เปรียบเทียบกับกฎหมายสหรัฐอเมริกาและกฎหมายสิงคโปร์ จากการศึกษาพบว่า การนำหุ้นที่จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์มาเป็นหลักประกันการชำระหนี้แบ่งออกเป็น 2 ลักษณะ คือ กรณีนำหุ้นที่ไร้ใบหุ้นมาเป็นหลักประกัน ต้องปฏิบัติตามพระราชบัญญัติหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ พ.ศ. 2535 มาตรา 228/1 ส่วนกรณีนำหุ้นที่มีใบหุ้นมาจำนำต้องปฏิบัติตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 753 การนำหุ้นที่ไร้ใบหุ้นมาเป็นหลักประกันไม่ต้องมีการส่งมอบใบหุ้นจึงไม่อาจเรียกได้ว่าเป็นการจำนำ แต่สัญญาหลักประกันสมบูรณ์ได้ด้วยการบันทึกข้อมูลการใช้หุ้นเป็นประกันด้วยระบบอิเล็กทรอนิกส์ ทั้งนี้บทบัญญัติในมาตรา 228/1 วรรคท้าย บัญญัติไม่ชัดเจนว่าธนาคารผู้รับหลักประกันมีบุริมสิทธิเหนือหุ้นที่รับเป็นหลักประกันเพียงใด และธนาคารผู้รับหลักประกันเป็นเจ้าหนี้มีประกันตามกฎหมายล้มละลายเช่นเดียวกับผู้รับจำนำด้วยหรือไม่ นอกจากนั้น ในเรื่องการการบังคับคดีกับหุ้น ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งบัญญัติไว้เฉพาะกรณีการยึดสังหาริมทรัพย์ที่มีรูปร่างเท่านั้น แต่ไม่มีบทบัญญัติเรื่องการยึดสังหาริมทรัพย์ที่ไม่มีรูปร่าง ในขณะที่ Code of Civil Procedure ของมลรัฐแคลิฟอร์เนีย ประเทศสหรัฐอเมริกา และ Rule of Court ของประเทศสิงคโปร์ได้บัญญัติเรื่องการบังคับคดีกับหุ้นไว้เป็นการเฉพาะ ดังนั้น ผู้เขียนจึงเห็นว่าควรมีการแก้ไขเพิ่มเติมบทบัญญัติในพระราชบัญญัติหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ พ.ศ. 2535 มาตรา 228/1 ในเรื่องสถานะของธนาคารซึ่งเป็นเจ้าหนี้ผู้รับหลักประกันให้ชัดเจนว่ามีสถานะเป็นเจ้าหนี้มีประกันตามกฎหมายล้มละลาย ส่วนปัญหาการบังคับคดีกับหุ้น เสนอแนะให้มีการแก้ไขบทบัญญัติในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง โดยบัญญัติเรื่องการบังคับคดีกับหุ้นไว้เป็นการเฉพาะ เพื่อให้ธนาคารสามารถบังคับคดีกับหุ้นในตลาดหลักทรัพย์ได้โดยถูกต้องและมีกฎหมายรองรับ