ข้อมูลทางชีวโมเลกุลและพยาธิสภาพของ Hepatozoon ในกิ้งก่าบินปีกจุด (Draco maculatus) : รายงานวิจัย

Abstract

การติดปรสิตในกระแสเลือดเป็นสิ่งที่พบได้ทั่วไปในสัตว์สี่ขาทั้งกลุ่มสัตว์เลี้ยงและกลุ่มที่พบอยู่ตามป่าอย่างไรก็ตาม ในประเทศไทยพบมีข้อมูลอยู่ไม่มากนักสำหรับการติดปรสิตในกระแสเลือดของสัตว์เลื้อยคลานขนาดเล็กที่อาศัยอยู่ตามป่า งานวิจัยครั้งนี้ได้ทำการศึกษาการติดปรสิตในกระแสเลือดของกิ้งก่าบินปีกจุด Draco maculatus ซึ่งเป็นกิ้งก่าขนาดเล็กดำรงชีวิตอยู่ตามต้นไม้และกินแมลงเป็นอาหารพบได้ตามป่าหลายแห่งของประเทศไทย กิ้งก่าบินปีกจุดจำนวน 8 ตัวถูกจับจากพื้นที่เขาวังเขมร จังหวัดกาญจนบุรี การตรวจหาปรสิตในกระแสเลือดโดยการทำแผ่นฟิล์มเลือดชนิดบางแล้วย้อมด้วยสี Giemsa จากตัวอย่างเลือดของกิ้งก่าบินทั้ง 8 ตัว พบว่า 6 ตัวมีการติดปรสิต Hepatozoon sp. และจำนวน 2 ใน 6 ตัวนี้มีการติดปรสิต Trypanosoma sp. ร่วมด้วย การตรวจส่องภายใต้กล้องจุลทรรศน์แสดงให้ถึงพยาธิสภาพในเนื้อเยื่อเลือดของกิ้งก่าบิน กล่าวคือ ในเซลล์เม็ดเลือดแดงที่ติดปรสิต Hepatozoon sp. ระยะแกมีโตไซท์ พบว่าเยื่อหุ้มเซลล์จะมีขอบเขตไม่ชัดเจนและแตกสลายไป การเพิ่มจำนวนและหาลำดับนิวคลีโอไทด์ของสมอลซับยูนิตไรโบโซมอลดีเอ็นเอจากกิ้งก่าบินปีกจุดที่ติดเชื้อจำนวน 2 ตัว ร่วมกับการวิเคราะห์โดยใช้ BLAST ยืนยันสถานภาพทางอนุกรมวิธานว่าปรสิตที่ตรวจพบเป็นปรสิตชนิดหนึ่งในสกุล Hepatozoon นอกจากนี้ การวิเคราะห์ลำดับนิวคลีโอไทด์และความสัมพันธ์ทางวิวัฒนาการโดยใช้ลำดับนิวคลีโอไทด์ของสมอลซับยูนิตไรโบโซมอลดีเอ็นเอที่ได้จากการโคลนนิ่งหลายสายแสดงให้เห็นว่า ลำดับนิวคลีโอไทด์ที่ได้จากกิ้งก่าบินที่ตรวจสอบทั้งสองตัวมีความคล้ายคลึงกันสูงมากและมีความสัมพันธ์ทางวิวัฒนาการที่ใกล้ชิดกัน ชี้ให้เห็นว่าปรสิต Hepatozoon ที่ติดในกระแสเลือดของกิ้งก่าบินปีกจุดน่าจะมาจากชนิดเดียวกัน