ผลของอุณหภูมิ ความเค็ม ไนเตรต และฟอสเฟต ต่อการเติบโต และสัณฐานวิทยาของ Gymnodinium catenatum

Abstract

Gymnodinium catenatum เป็นแพลงก์ตอนพืชในกลุ่มไดโนแฟลกเจลเลตที่เป็นสาเหตุของการเกิดน้ำเปลี่ยนสี และสร้างชีวพิษประเภทพิษอัมพาตในหอย (Paralytic Shellfish Poisoning:PSP) เแพลงก์ตอนพืชชนิดนี้แยกเซลล์ได้จากบริเวณแหลมแท่น อำเภอเมือง จังหวัดชลบุรี ทำการเลี้ยง และทดลองที่ห้องปฏิบัติการแพลงก์ตอนพืช โดยใช้น้ำทะเลสังเคราะห์ที่เติมจากอาหารสูตร T1 ความเข้มแสงตลอดการทดลองในตู้เลี้ยงแพลงก์ตอนพืชมีค่า 76 µmol.m-2.s-1 ช่วงเวลาสว่าง : ช่วงเวลามืด เท่ากับ 12 : 12 ชั่วโมง โดยปกติลักษณะทางสัณฐานวิทยา เซลล์ที่เพาะเลี้ยงพบทั้งเซลล์เดี่ยว และเซลล์ที่เรียงต่อกันเป็นสายตั้งแต่ 4, 6, 8 และ 16 เซลล์ ขนาดของเซลล์เดี่ยวมีความกว้าง 37-40 µm และความยาว 40-55 µm เซลล์ที่เรียงตัวกันเป็นสายจะมีขนาดเล็กกว่าเซลล์เดี่ยวโดยมีความกว้าง 35-45 µm และความยาว 31-39 µm แบ่งการศึกษาออกเป็น 2 ส่วน คือ ส่วนแรกศึกษาผลของอุณหภูมิ และความเค็ม ต่อการเติบโต และสัณฐานวิทยาของ G. catenatum ทดลองเลี้ยงที่อุณหภูมิ 4 ระดับ คือ 20, 25, 28 และ 31 องศาเซลเซียส ต่อความเค็ม 6 ระดับ คือ 10, 15, 20, 28, 35 และ 40 psu พบว่า เซลล์เติบโตได้ดีที่สุดเมื่อเลี้ยงในอุณหภูมิ 25 องศาเซลเซียส ที่ระดับความเค็ม 28 psu โดยมีค่าสัมประสิทธิ์การเติบโตสูงสุดเท่ากับ 0.36 ต่อวัน G. catenatum ไม่สามารถเติบโตได้ในอุณหภูมิ 31 องศาเซลเซียส ความเค็ม 10 psuลักษณะเซลล์เปลี่ยนแปลงไปคล้ายซีสต์ชั่วคราว ในภาวะที่ไม่เหมาะสมต่อการเติบโตเซลล์จะขาดจากกันเป็นเซลล์เดียว และมีความยาวของสายสั้น ส่วนที่สองศึกษาผลของไนเตรต และฟอสเฟต ต่อการเติบโต และสัณฐานวิทยาของ G. catenatum โดยปรับความเข้มข้นของไนเตรต 7 ระดับ คือ 0.5, 5, 10, 15, 25, 50 และ 75 µg-at N l-1 และฟอสเฟต 5 ระดับ คือ 0.33, 1.62, 3.25, 6.50 และ 32.50 µg-at P l-1 พบว่า เติบโตได้ดีที่สุดเมื่อเลี้ยงในระดับความเข้มข้นของ ไนเตรต และฟอสเฟตมีค่า 25 µg-at N l-1 และ 3.25 µg-at P l-1 ตามลำดับ โดยมีค่าสัมประสิทธิ์การเติบโตสูงสุดเท่ากับ 0.44 ต่อวัน ผลของปัจจัยไนเตรต และฟอสเฟต มีผลต่อการการเติบโตของ G. catenatum ไม่พบการเปลี่ยนแปลงของรูปร่าง และลักษณะเซลล์ ในชุดการทดลองนี้