ผลกระทบของคุณลักษณะของจุดจอดแล้วจรต่อพื้นที่อิทธิพลของจุดจอดแล้วจรในกรุงเทพมหานครและปริมณฑล

Abstract

จุดจอดแล้วจร (Park and Ride) เป็นองค์ประกอบหนึ่งของระบบขนส่งมวลชนที่สามารถเพิ่มประสิทธิภาพการเข้าถึงสถานีขนส่งมวลชนและช่วยให้ผู้ใช้รถยนต์เปลี่ยนรูปแบบการเดินทางได้ ทำให้สามารถลดระยะทางการใช้รถยนต์ซึ่งเป็นประโยชน์ต่อส่วนรวม การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อทราบถึงปัจจัยทางด้านคุณลักษณะของจุดจอดแล้วจรที่จะส่งผลต่อพื้นที่อิทธิพล (Catchment Area) ของจุดจอดแล้วจร โดยได้ทำการศึกษาการเดินทางของผู้ใช้จุดจอดแล้วจรทั้งหมด 19 แห่งในเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑล ใช้ค่าเปอร์เซนไทล์ที่ 85 ของระยะทางจากบ้านถึงจุดจอดแล้วจรของกลุ่มตัวอย่างของแต่ละสถานีแทนระยะรัศมีของพื้นที่อิทธิพลจุดจอดแล้วจร โดยจากการวิเคราะห์ความถดถอยพหุ ซึ่งพบว่าปัจจัยที่ส่งผลต่อพื้นที่อิทธิพล ได้แก่ ความจุของจุดจอดแล้วจร ราคาที่จอดรถ สิ่งอำนวยความสะดวกของจุดจอดแล้วจร ระยะห่างระหว่างสถานีของระบบขนส่งมวลชน และระยะเวลาในการเดินทางจากจุดจอดแล้วจรถึงเขตศูนย์กลางธุรกิจ ลักษณะของพื้นที่อิทธิพลจะวางตัวเป็นแนวไปตามเส้นทางของระบบขนส่งมวลชน เมื่อทำการตรวจสอบความแม่นยำของแบบจำลองโดยนำไปทดสอบกับพื้นที่อิทธิพลจริงของจุดจอดแล้วจรสถานีกรุงธนบุรีพบว่าค่าที่ได้น้อยกว่าความเป็นจริง 5.26 กิโลเมตร มีความคลาดเคลื่อนร้อยละ 29.65 และนำไปทำนายพื้นที่อิทธิพลของจุดจอดแล้วจรอีก 3 แห่งที่จะให้บริการในอนาคต ได้แก่ อาคารจอดแล้วจรสถานีหลักสอง อาคารจอดรถสถานีกลางบางซื่อ และจุดจอดแล้วจรสถานีสำโรง ซึ่งได้ค่ารัศมีของพื้นที่อิทธิพล 38.46 กิโลเมตร 22.43 กิโลเมตร และ 26.31 กิโลเมตร ตามลำดับ จากการศึกษางานวิจัยนี้สามารถนำไปพิจารณาในการเลือกที่ตั้งและองค์ประกอบของจุดจอดแล้วจร และประยุกต์ใช้ในการคาดการณ์ปริมาณผู้ใช้จุดจอดแล้วจรต่อไปในอนาคต อย่างไรก็ตามงานวิจัยนี้ยังมีข้อจำกัดในเรื่องของจำนวนจุดจอดแล้วจรที่นำมาวิเคราะห์ยังมีจำนวนน้อยและมีช่วงข้อมูลตัวอย่างของตัวแปรที่แคบ ทำให้ไม่สามารถใช้แบบจำลองดังกล่าวกับส่วนต่อขยายได้ในบางเส้นทาง งานวิจัยต่อไปในอนาคตสามารถเพิ่มจำนวนตัวอย่างเพื่อเพิ่มความถูกต้องและเพิ่มขอบเขตการใช้แบบจำลองให้มากขึ้นได้