กริยารอง ขึ้น และ ลง ในภาษาไทย

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาความหมายที่หลากหลายของกริยารอง ขึ้น และ ลง ในภาษาไทย เพื่อหาความสัมพันธ์ขอความหมายเหล่านั้น นอกจากนี้จะศึกษาประเภทกริยานำ เพื่อพิสูจน์ว่าความหมายของกริยารอง ขึ้นอยู่กับความหมายของกริยานำ ผลการวิจัย พบว่า กริยารอง ขึ้น และ ลง มีความหมาย 3 นัยคือ ความหมายโดยตรง ความหมายอุปมา และความหมายโดยนัย ความหมายโดยตรงมี 3 ประการได้แก่ 1. ความหมายบอกแนวผ่านและทิศทางในแนวตั้ง 2. ความหมายของการเปลี่ยนแปลงระดับของปราณหรือคุณสมบัติ 3. ความหมายของการปรากฏ หรือการหายไป ความหมายประการแรกเป็นความหมายต้นแบบบอกแนวผ่านและทิศทางในแนวตั้งของการเคลื่อนที่ ความหมายต้นแบบได้มีการเคลื่อนย้ายไปสู่ความหมายอุปมาในความหมายประการที่สองและที่สาม นอกจากนี้ ความหมายอุปมาของกริยารองยังทำให้เกิดความหมายแฝงที่แสดงทัศนคติของผู้พูดด้วย โดยกริยารอง ขึ้น แสดงทัศนคติที่ดี กริยารอง ลง แสดงทัศนคติที่ไม่ดี นอกจากนี้ ขึ้น และ ลง ยังบอกความหมายโดยนัยด้วยความหมายบอกการณ์ลักษณะซึ่งมี2 อย่างคือ การณ์ลักษณะสมบูรณ์ และการณ์ลักษณะที่ไม่สมบูรณ์ เมื่อศึกษากริยานำ พบว่าความหมายของกริยานำเป็นปัจจัยกำหนดความหมายของกริยารอง ถ้ากริยานำ เป็นกริยาบอกการกระทำ กริยารองจะบอกความหมายทั้งแนวผ่านและทิศทางในแนวตั้ง ถ้ากริยานำเป็นกริยาบอกสภาพหรือคุณสมบัติ กริยารองจะบอกการเปลี่ยนแปลงระดับของปริมาณหรือคุณสมบัติ ถ้ากริยานำเป็นกริยาบอกกระบวนการ กริยารอง ขึ้น จะบอกความหมายของการปรากฏ และความหมายของการณ์ลักษณะสมบูรณ์ ในขณะที่กริยารอง ลง จะบอกความหมายของการหายไป และการณ์ลักษณะที่สมบูรณ์