การศึกษาความเชื่อด้านสุขภาพของชาวไทยมุสลิมที่ใช้บริการสุขภาพ ในโรงพยาบาลในสี่จังหวัดชายแดนภาคใต้

Abstract

การวิจัยนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษา และเปรียบเทียบ ความเชื่อด้านสุขภาพของชาวไทยมุสลิมที่ใช้บริการสุขภาพในโรงพยาบาลในสี่จังหวัดชายแดนภาคใต้ ตัวอย่างประชากรที่ใช้ในการวิจัย เป็นชาวไทยมุสลิมที่มาใช้บริการเป็นครั้งแรก จากโรงพยาบาล 4 แห่ง ในเขตสี่จังหวัดชายแดนภาคใต้จำนวน 290 คน ซึ่งได้จากการสุ่มแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย เป็นแบบสัมภาษณ์ความเชื่อด้านสุขภาพ ที่ผู้วิจัยสร้างขึ้นเพื่อสำรวจความเชื่อด้านสุขภาพ 6 ด้าน คือ การรับรู้ถึงโอกาสเสี่ยงต่อความเจ็บป่วย การรับรู้ถึงความรุนแรงของการเจ็บป่วย การรับรู้ถึงประโยชน์ของการใช้บริการสาธารณสุข การรับรู้ถึงอุปสรรคด้านกายภาพ จิตใจ และการเงินในการไปใช้บริการสาธารณสุข แรงจูงใจในด้านสุขภาพทั่วไป และปัจจัยร่วม ได้แก่ ความเชื่อทางศาสนาที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพ ผู้วิจัยได้นำเครื่องมือไปทดสอบความตรงตามเนื้อหา โดยผู้ทรงคุณวุฒิ 8 ท่าน และหาความเที่ยงของแบบสัมภาษณ์ โดยใช้สูตรสัมประสิทธิ์แอลฟา ได้ค่าความเที่ยง .76 การวิเคราะห์ข้อมูใช้วิธีหาค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าส่วยเบี่ยงเบนมาตรฐาน ทดสอบความแตกต่างระหว่างกลุ่มโดยการทดสอบค่าที วิเคราะห์ความแปรปรวนทางเดียว ในระดับความมีนัยสำคัญทางสถิติที่ .05 ผลของการวิจัยสรุปได้ดังนี้ 1. คะแนนความเชื่อด้านสุขภาพโดยรวม และรายด้าน คือ การรับรู้โอกาสเสี่ยงต่อความเจ็บป่วย การรับรู้ถึงความรุนแรงของการเจ็บป่วย การรับรู้ถึงประโยชน์ของการใช้บริการสาธารณสุข แรงจูงใจด้านสุขภาพทั่วไป ความเชื่อทางศาสนาที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพ และการรับรู้ถึงอุปสรรคด้านการเงินในการไปใช้บริการสาธารณสุข อยู่ในระดับสูง ส่วนการรับรู้ถึงอุปสรรคด้านกายภาพ และด้านจิตใจอยู่ในระดับปานกลาง 2. เพศหญิงมีคะแนนความเชื่อด้านสุขภาพโดยรวม และด้านการรับรู้ถึงอุปสรรคในการไปใช้บริการสาธาณสุขสูงกว่าเพศชายอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ 3. ผู้ป่วยนอกและผู้ป่วยใน มีความเชื่อด้านสุขภาพไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ เมื่อเปรียบเทียบรายด้านพบว่า ผู้ป่วยนอกมีความเชื่อด้านสุขภาพเกี่ยวกับการรับรู้ถึงโอกาสเสี่ยงต่อความเจ็บป่วย และแรงจูงใจด้านสุขภาพทั่วไป สูงกว่าผู้ป่วยในอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ และมีการรับรู้ถึงอุปสรรคในการใช้บริการสาธารณสุข ต่ำกว่าผู้ป่วยในอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ 4. ผู้ที่มีอายุต่างกันมีความเชื่อด้านสุขภาพไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ เมื่อเปรียบเทียบรายด้านพบว่า ผู้ที่มีอายุ 20 - 30 ปี มีความเชื่อด้านสุขภาพเกี่ยวกับการรับรู้ถึงประโยชน์การไปใช้บริการสาธารณสุข และแรงจูงใจในด้านสุขภาพทั่วไปสูงกว่า ผู้ที่มีอายุ 31 – 45 ปี และ 46 – 60 ปี อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ และมีการรับรู้ถึงอุปสรรคในการไปใช้บริการสาธารณสุขต่ำกว่าผู้ที่มีอายุ 31 – 45 ปี และ 46 – 60 ปี อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ผู้ที่มีอายุ 31 – 45 ปี มีความเชื่อด้านสุขภาพเกี่ยวกับการรับรู้ถึงความรุนแรงของการเจ็บป่วย การรับรู้ถึงประโยชน์ของการไปใช้บริการสาธารณสุขและแรงจูงใจด้านสุขภาพสูงกว่าผู้ที่มีอายุ 46 – 50 อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ 5. ผู้ที่มีการศึกษาต่างกัน มีความเชื่อด้านสุขภาพไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ เมื่อเปรียบเทียบรายด้านพบว่า ผู้ที่ไม่ได้รับการศึกษา มีความเชื่อด้านสุขภาพเกี่ยวกับการรับรู้ถึงโอกาสเสี่ยงต่อความเจ็บป่วย การรับรู้ถึงประโยชน์ของการใช้บริการสาธารณสุข และแรงจูงใจด้านสุขภาพทั่วไป ต่ำกว่าผู้ที่มีการศึกษาระดับประถมศึกษา มัธยมศึกษา อุดมศึกษาและการศึกษานอกระบบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ และมีการรับรู้ถึงอุปสรรคในการไปใช้บริการสาธารณสุขสูงกว่าผู้ที่มีการศึกษาระดับประถมศึกษา มัธยมศึกษา อุดมศึกษา และการศึกษานอกระบบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ผู้ที่มีการศึกษาระดับประถมศึกษาและศึกษานอกระบบมีความเชื่อถ้านสุขภาพเกี่ยวกับการรับรู้ถึงอุปสรรคในการไปใช้บริการสาธารณสุขสูงกว่าผู้ที่มีการศึกษาระดับมัธยมศึกษา และอุดมศึกษาและมีแรงจูงใจด้านสุขภาพต่ำกว่าผู้ที่มีการศึกษาระดับมัธยมศึกษาและอุดมศึกษาอย่ามีนัยสำคัญทางสถิติ 6. ผู้ที่มีรายได้ต่างกัน มีความเชื่อด้านสุขภาพไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ เมื่อเปรียบเทียบรายด้านพบว่า ผู้ที่มีรายได้มากกว่า 2,500 บาท มีความเชื่อด้านสุขภาพเกี่ยวกับการรับรู้ถึงโอกาสเสี่ยงต่อการเจ็บป่วยสูงกว่าผู้ที่มีรายได้ 1,001 – 2,500 บาท และ 1,000 บาท ลงไปอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ และมีการรับรู้ถึงอุปสรรคด้านจิตใจในการไปใช้บริการสาธารณสุขต่ำกว่าผู้ที่มีรายได้ 1,000 บาทลงไป ผู้มีรายได้ 1,001 – 2,500 บาท มีความเชื่อด้านสุขภาพเกี่ยวกับการรับรู้ถึงอุปสรรคด้านการเงินในการไปใช้บริการสาธารณสุขสูงกว่าผู้ที่มีรายได้มากกว่า 2,500 บาท อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ และมีแรงจูงใจด้านสุขภาพทั่วไปต่ำกว่าผู้ที่มีรายได้มากกว่า 2,500 บาทอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ