บริโภคนิยมของเด็ก : ศึกษากรณีความต้องการและการได้มาซึ่งสิ่งของจากพ่อแม่ ในเขตกรุงเทพมหานคร

Abstract

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาอิทธิพลของพ่อแม่ กลุ่มเพื่อนและสื่อมวลชนซึ่งเป็นตัวแทนในกระบวนการขัดเกลาทางสังคมผู้บริโภคในการทำให้เด็กเกิดความต้องการสิ่งของภายใต้บริบทของวัฒนธรรมบริโภคนิยม รวมถึงวิธีการในการเรียกร้องกับพ่อแม่และอำนาจในการเรียกร้องของเด็กที่มีต่อพ่อแม่เมื่อเด็กเกิดความต้องการสิ่งของ การศึกษาครั้งนี้ได้เก็บรวบรวมข้อมูลจากเด็ก 50 คน เป็นเด็กที่เกิดและเติบโตในเขตกรุงเทพมหานครทั้งเพศชายและเพศหญิง มีอายุระหว่าง 9-12 ปี กำลังศึกษาอยู่ในระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 4-6 และเป็นเด็กที่พ่อแม่มีรายได้ตั้งแต่ 11,120 บาทขึ้นไปต่อเดือน เทคนิควิธีวิจัยที่ใช้ ได้แก่ เทคนิค Free listing สังเกตการณ์แบบมีส่วนร่วมและสัมภาษณ์แบบไม่เป็นทางการกับเจ้าของร้านขายของ 1 คน และสัมภาษณ์แบบไม่เป็นทางการกับเด็กในแต่ละกรณีศึกษา รวมถึงการสัมภาษณ์แบบเจาะลึกกับพ่อแม่เด็ก 10 คน ผลการศึกษาพบว่า พ่อแม่ กลุ่มเพื่อนและสื่อมวลชนมีส่วนในการขัดเกลาทางสังคมผู้บริโภคในการทำให้เด็กเกิดความต้องการสิ่งของภายใต้บริบทของวัฒนธรรมบริโภคนิยมซึ่งในแต่ละกรณีศึกษาเป็นตัวแทนแต่ละตัวแทนที่ให้ภาพที่แตกต่างกันของกระบวนการบริโภคนิยม เด็กแต่ละคนจะใช้วิธีการในการเรียกร้องกับพ่อแม่เพื่อให้ได้สิ่งของที่ต้องการมากกว่าหนึ่งวิธี สำหรับอำนาจในการเรียกร้องของเด็กนั้น พบว่า เด็กส่วนใหญ่มีอำนาจในการเรียกร้องเหนือพ่อแม่ซึ่งเป็นอำนาจที่อยู่บนพื้นฐานของความรัก ความผูกพันระหว่างพ่อแม่และเด็กถึงแม้เด็กไม่ได้เรียกร้องหรือไม่ได้ใช้อำนาจ พ่อแม่ก็ยังซื้อสิ่งของที่รู้ว่าตัวเด็กชอบให้อยู่ดี โดยในการซื้อแต่ละครั้งพ่อแม่จะคำนึงถึงความจำเป็นและประโยชน์เป็นหลัก อย่างไรก็ตามในบางครั้งพ่อแม่ก็อาจปฏิเสธการซื้อสิ่งของให้กับเด็ก วิธีการที่เด็กใช้เมื่อพ่อแม่ไม่ซื้อสิ่งของให้ คือ เด็กจะเก็บเงินซื้อสิ่งของด้วยตัวเอง