การพัฒนาโครงข่ายทางจักรยานในเทศบาลเมืองนครปฐม

Abstract

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาลักษณะการเดินทางทั่วไป ลักษณะการเดินทางด้วยจักรยาน และอิทธิพลของลักษณะทางกายภาพ เศรษฐกิจและสังคมที่มีต่อรูปแบบการเดินทางของประชาชนในพื้นที่ศึกษา และเพื่อเสนอโครงข่ายทางจักรยานและสิ่งอำนวยความสะดวกสำหรับจักรยานตลอดจนมาตรการที่สนับสนุนให้เกิดการเดินทางด้วยจักรยานในพื้นที่ศึกษา จากการศึกษาพบว่า แหล่งกำเนิดการเดินทางส่วนใหญ่อยู่ในตำบลพระปฐมเจดีย์ ซึ่งเป็นย่านชุมชนมีประชาชนอาศัยอยู่หนาแน่น และมีการใช้ที่ดินแบบผสม การเดินทางส่วนใหญ่เป็นการเดินทางระยะสั้น โดยประมาณ 72% เป็นการเดินทางระยะทางไม่เกิน 5 กิโลเมตร ส่วนใหญ่เป็นการเดินทางไปทำงาน รองลงมาคือไปเรียนหนังสือ ซื้อของและพักผ่อนหย่อนใจตามลำดับ รูปแบบการเดินทางที่นิยมคือ รถมอเตอร์ไซค์ และสำหรับกลุ่มที่มีรายได้สูงโดยเฉพาะกลุ่มผู้ประกอบธุรกิจส่วนตัวและข้าราชการจะนิยมใช้รถยนต์ ในขณะที่จักรยานใช้มากในกลุ่มนักเรียนนักศึกษาและกลุ่มผู้มีรายได้น้อย สำหรับการศึกษาลักษณะการเดินทางด้วยจักรยานพบว่า กลุ่มตัวอย่างประมาณ 20% ใช้จักรยานอย่างสม่ำเสมอหรือค่อนข้างสม่ำเสมอ วัยเด็กใช้จักรยานมากกว่าวัยผู้ใหญ่ และจักรยานใช้มากในกลุ่มผู้ไม่มีรายได้หรือมีรายได้น้อย ได้แก่ นักเรียนนักศึกษา กลุ่มรับจ้าง ลูกจ้าง แม่บ้านและข้าราชการระดับล่าง วัตถุประสงค์การขี่จักรยานส่วนใหญ่เป็นการขี่เพื่อออกกำลังกายหรือไปซื้อของ รองลงมาคือไปเรียนหนังสือ ส่วนใหญ่ขี่ในระยะทางไม่เกิน 3 กิโลเมตร ปริมาณการใช้จักรยานเกิดขึ้นมากในแนวตะวันออก-ตะวันตก เป็นการขี่ไปยังสวนสาธารณะ ตลาด โรงเรียนและมหาวิทยาลัย ปัญหาที่พบ ได้แก่ ปัญหาด้านความปลอดภัย สภาพแวดล้อม ได้แก่ แดดร้อน ฝุ่นละออง และการขาดแคลนสิ่งอำนวยความสะดวกสำหรับจักรยาน โครงข่ายทางจักรยานที่เสนอแนะวางตัวในแนวตะวันออก-ตะวันตก ซึ่งสอดคล้องกับการเดินทางของจักรยานในปัจจุบันและความต้องการในอนาคต โดยรองรับวัตถุประสงค์ในการขี่จักรยานเพื่อพักผ่อนหย่อนใจ ซื้อของและไปโรงเรียนเชื่อมระหว่างสวนสาธารณะ ตลาดและโรงเรียน โดยเสนอให้จัดทำทางจักรยานเฉพาะ (Bike lane) บนถนนราชดำเนินและถนนหน้าพระ และจัดทำทางจักรยานร่วม (Bike route) บนถนนราชดำเนินใน ถนนทิพากร ถนนพิพิธประสาท และถนนในองค์พระปฐมเจดีย์ ทั้งนี้โดยแบ่งการดำเนินงานเป็น 3 ระยะ คือ ระยะสั้น ได้แก่ การรณรงค์ประชาสัมพันธ์ จัดงานสัปดาห์จักรยาน และจัดทำโครงการนำร่องทดลองใช้เส้นทางจักรยานทางด้านตะวันตกของเมือง ได้แก่ ถนนราชดำเนินใน ถนนราชดำเนินและองค์พระปฐมเจดีย์ ระยะกลาง ขยายเส้นทางไปยังด้านตะวันออกของเมืองและบริเวณอื่น และระยะยาว ได้แก่ การประเมินผลทางจักรยาน การประสานการใช้จักรยานเข้ากับระบบขนส่งสาธารณะ และการสนับสนุนจากนโยบายทางด้านการคมนาคม ด้านผังเมืองและการท่องเที่ยว