ความแปรผันทางสัณฐานและการประมาณอายุในกบอ่องใหญ่ Syvirana mortensini (Boulenger, 1903) ในเกาะกูด จังหวัดตราด

Abstract

สัตว์สะเทินน้ำสะเทินบกจัดเป็นสัตว์มีกระดูกสันหลังที่มีความสำคัญอย่างยิ่งในระบบนิเวศ แต่ปัจจุบันสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบกมีการลดลงของประชากรเป็นจำนวนมาก การศึกษานิเวศวิทยาจึงมีความสาคัญมากในกลุ่มสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก ข้อมูลที่สาคัญในการศึกษานิเวศวิทยาเพื่อทราบแนวโน้มประชากรได้นั้นคือ โครงสร้างอายุของประชากร โดยเราสามารถประมาณอายุสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบกได้ด้วยวิธี skeletochronology เป็นเทคนิคการประมาณอายุของสัตว์แต่ละตัวจากการนับจานวนของเส้นที่เกิดขึ้นในกระดูกที่เรียกว่าเส้นแสดงอายุ (Line of Arrested Growth หรือ LAGs ) ในงานวิจัยนี้ ได้ศึกษาลักษณะทางจุลกายวิภาคของกระดูกของกบอ่องใหญ่ Syvirana mortensini (Boulenger, 1903) ในเกาะกูด จังหวัดตราด นอกจากนี้ เรายังพบความแปรผันทางสัณฐานของทั้งสองเพศในกบอ่องใหญ่อีกด้วย ซึ่งการระบุความแตกต่างทางสัณฐานระหว่างเพศนี้ จะช่วยให้สามารถ จำแนกเพศได้ในภาคสนาม ในงานวิจัยนี้ จึงศึกษาเพื่อประเมินความเหมาะสมของชิ้นกระดูกที่ใช้ในการตรวจสอบอายุและเปรียบเทียบความแปรผันทางสัณฐานของเพศผู้และเพศเมีย โดยนำกระดูกส่วน femur, humerus, radioulnar, tibiofibular และ phalange ของกบอ่องใหญ่จากตัวอย่างทั้ง 2 เพศที่มีขนาดที่แตกต่างกันแบ่งเป็น 3 ขนาดคือเล็ก กลางและใหญ่ เพื่อหาบริเวณที่ดีที่สุดในการประมาณอายุ โดยนำตัวอย่างมาเตรียมด้วยวิธี paraffin method และย้อมด้วยสี hematoxylin และ eoxin ก่อนนำมาตรวจสอบการปรากฏของเส้น LAGs ผลการศึกษาพบว่า phalange คือชิ้นส่วนที่เหมาะสมที่สุดในการศึกษา skeletochronology ส่วนลักษณะทางสัณฐานที่มีความแตกต่างระหว่างเพศ ได้แก่ ระยะระหว่างหูถึงตา ความกว้างหัว ความยาวรยางค์หน้า ความกว้างแขน ความยาวรยางค์หลัง ความยาวตีนหลัง ความยาวตุ่มใต้ฝ่าตีนด้านนอกและด้านใน การประเมินอายุและการศึกษาความแปลผันทางสัณฐานของกบอ่องใหญ่นี้จะเป็นข้อมูลพื้นฐานในการอนุรักษ์และการจัดการพื้นที่ในเกาะกูด จังหวัดตราดต่อไป