การพัฒนาวิธีเอนไซม์ลิงก์อิมมิวโนซอร์เบนต์แอสเสย์สำหรับตรวจเคซีนจากวัว : รายงานการวิจัยฉบับสมบูรณ์

Abstract

น้ำนมวัวเป็นอาหารหลักที่สำคัญชนิดหนึ่งสำหรับทั้งเด็กและผู้ใหญ่ อย่างไรก็ตามมีการพบว่ามีเด็กบางคนไม่สามารถบริโภคน้ำนมวัวได้เนื่องจากมีอาการแพ้ ซึ่งมีสาเหตุส่วนใหญ่มาจากการแพ้เคซีน (casein, CN) ที่พบมากถึง 80% ของโปรตีนในน้ำนม ดังนั้นผู้บริโภคกลุ่มนี้ต้องหลีกเลี่ยงการบริโภคน้ำนมวัวหรืออาหารที่มีน้ำนมวัวเป็นส่วนผสม ดังนั้นในงานวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อจะสร้างมอนอโคลนที่สามารถผลิตมอนอโคลนอลแอนติบอดี (Mab) ต่อเคซีนจากวัว ที่มีลักษณะสมบัติเหมาะสมสำหรับนำมาใช้เตรียมชุดตรวจเคซีน โดยได้ทำการฉีดกระตุ้นหนูทดลองและเตรียมเซลล์ไฮบริโดมาด้วยวิธีการหลอมรวมเซลล์ที่ใช้กันทั่วไป พบว่าสามารถเตรียม Mab ได้ทั้งสิ้น 60 มอนอโคลน จากเซลล์หลุมต้นกำเนิด 13 หลุม จากการศึกษาลักษณะสมบัติพบว่า Mab มีไอโชไทป์เป็น IgG₁ 46 โคลน IgG₂a 5 โคลน และ IgM 9 โคลน แยกเป็นกลุ่มได้เป็น 7 กลุ่มตามความจำเพาะในการจับกับเคซีนชนิดต่าง ๆ ได้แก่ CN, αs-CN, β-CN, k-CN รวมทั้งแลกโตโกลบูลินและโอวัลบูมิน จึงได้ทำการคัดเลือก Mab มา 10 ตัว ที่จับ CN ได้แต่ไม่จับกับแลกโตโกลบูลินและโอวัลบูมิน ไปศึกษาความจำเพาะของ Mab ต่ออิพิโทปที่ต่างกันบนโมเลกุลของ CN พบว่ามี Mab 8 ตัวที่อาจจับกับ CN ที่อิพิโทปต่างกันได้แก่ CN1F4, CN3F4, CN5F4, CN10F4, CN11F4, CN12F4, CN16F4 และ CN20F4 นำ Mab ทั้ง 8 ตัวมาทดสอบความไวในการตรวจเคซีนจากวัวด้วยวิธี indirect enzyme-linked immunosorbent assay พบว่ามีค่าความเข้มข้นในการยับยั้งที่ 50% (IC₅₀) อยู่ในช่วง 6.1-21.5 นาโนกรัมต่อมิลลิลิตร โดย Mab CN1F4 มีความไวสูงสุดซึ่งมีค่าขีดจำกัดในการตรวจและ IC₅₀ เท่ากับ 2.46±0.01 และ 17.01 ±4.29 ไมโครกรัมต่อมิลลิลิตร ตามลำดับ ดังนั้นจึงเลือก Mab CN1F4 สำหรับการศึกษาต่อไป