หลักสูตรการศึกษาของมหาวิทยาลัยสงฆ์ไทยกับการเผยแผ่พระธรรมวินัย

Abstract

วิทยานิพนธ์นี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์หลักสูตรการศึกษาของมหาวิทยาลัยสงฆ์ไทยโดยเฉพาะวิชาทางโลกว่ามีความสอดคล้องกับหลักพระธรรมวินัยหรือไม่เพื่อหาแนวทางที่เหมาะสมของหลักสูตรการศึกษาของมหาวิทยาลัยสงฆ์ เพื่อให้เป็นสถาบันหลักในสังคมไทยที่มีการศึกษา การปฏิบัติ การเผยแผ่ และการสืบทอดรักษาพระธรรมวินัยของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าให้มีความเจริญและมั่นคงสืบไป โดยศึกษาหลักสูตรการศึกษาของมหาวิทยาลัยสงฆ์สองแห่งของไทยคือ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย และมหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย ในระดับปริญญาบัณฑิตถึงระดับบัณฑิตศึกษาในส่วนกลางของมหาวิทยาลัยทั้งสอง โดยการวิจัยเอกสารจากพระไตรปิฎก ข้อมูลทางประวัติศาสตร์ และหลักสูตรการศึกษาของมหาวิทยาลัยสงฆ์ทั้งสอง รวมทั้งข้อมูลจากสื่อต่างๆที่เกี่ยวข้องรวมถึงมีการใช้ข้อมูลทางสถิติเป็นเครื่องช่วยในการวิเคราะห์ข้อมูล โดยเปรียบเทียบกับการศึกษาตามหลักพระธรรมวินัย ผลการวิจัยพบว่าข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับหลักสูตรการศึกษาพระธรรมวินัยของมหาวิทยาลัยทั้งสองแห่งในระดับปริญญาตรี เช่น คณะ สาขา วิชา โครงสร้างหลักสูตรโดยเฉลี่ยมีการให้ความสำคัญกับพระธรรมวินัยร้อยละ 23.72 ในระดับบัณฑิตศึกษามีอัตราเฉลี่ยร้อยละ 77.95 ในส่วนการปฏิบัติพระธรรมวินัยในระดับปริญญาตรีนั้นมีอัตราเฉลี่ยร้อยละ 4.67 ในระดับบัณฑิตศึกษามีอัตราเฉลี่ยร้อยละ 2.6 ด้านการเผยแผ่พระธรรมวินัยระดับปริญญาบัณฑิตที่มีอัตราเฉลี่ยร้อยละ 72.96 บัณฑิตศึกษามีอัตราเฉลี่ยร้อยละ 100 สาเหตุที่การศึกษาพระธรรมวินัยระดับปริญญาตรีมีจำนวนน้อยกว่าวิชาทางโลกเป็นเพราะเหตุผลในการให้ความช่วยเหลือผู้ขาดโอกาสทางการศึกษาซึ่งมหาวิทยาลัยสงฆ์ได้ทำหน้าที่ควบคู่ไปกับการผลิตศาสนทายาท ในขณะที่ระดับบัณฑิตศึกษามีการให้ความสำคัญกับพระธรรมวินัยเพื่อผลิตศาสนทายาทมากกว่าการให้ความช่วยเหลือด้านการศึกษาทำให้มหาวิทยาลัยสงฆ์ขาดความเป็นผู้นำในการศึกษาพระธรรมวินัยพร้อมๆ กับความสูญเสียบุคลากรที่จะพัฒนาสถาบันสงฆ์ด้วยปัญหาการลาสิกขา วิธีแก้ปัญหาทำได้ด้วยการจัดหลักสูตรการศึกษาให้เป็นไปตามหลักพระธรรมวินัยและการกระจายการศึกษาให้มากขึ้นจากภาครัฐ เพื่อลดปัญหาการบวชเพื่ออาศัยเรียนวิชาทางโลก การแก้ปัญหาดังกล่าวจะทำให้เกิดการศึกษาเพื่อสร้างศาสนทายาทตามหลักพระธรรมวินัยซึ่งเป็นบทบาทหลักของมหาวิทยาลัยสงฆ์ และย่อมเป็นไปเพื่อการดับกิเลสและกองทุกข์เพื่อมุ่งสู่พระนิพพาน อันเป็นจุดมุ่งหมายสูงสุดเพื่อสร้างสันติภาพในจิตใจ ซึ่งจะแผ่ขยายไปถึงสันติสุขแก่สรรพชีวิตทั้งหลายสืบไป