การศึกษาอนุกรมวิธานของไม้พุ่ม ไม้ล้มลุก และไม้เลื้อยในอุทยานแห่งชาติปางสีดา จังหวัดสระแก้ว

Abstract

อุทยานแห่งชาติปางสีดา ตั้งอยู่ในจังหวัดสระแก้ว เป็นอุทยานแห่งชาติลำดับที่ 41 ของประเทศไทย เป็นบริเวณที่ยังมีการศึกษาความหลากหลายของพันธุ์พืชน้อยเมื่อเทียบกับพื้นที่ใกล้เคียง การศึกษาครั้งนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพรรณพฤกษชาติบางส่วนในบริเวณนี้ โดยดำเนินการสำรวจและเก็บตัวอย่างพรรณไม้พุ่ม ไม้ล้มลุก และไม้เลื้อย ระหว่างเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2544 ถึงเดือนเมษายน พ.ศ. 2545 ใน 3 เส้นทางศึกษาคือ เส้นทางหลักจากที่ทำการอุทยาน ถึงจุดชมวิวกิโลเมตรที่ 25 เส้นทางทุ่งหญ้าบุตาปอด และเส้นทางน้ำตกปางสีดา-ผาตะเคียน ได้ตัวอย่างพรรณไม้ทั้งสิ้น 250 หมายเลข และตรวจหาชื่อวิทยาศาสตร์ได้ 110 ชนิด 1 ชนิดย่อย และ 7 พันธุ์ ใน 86 สกุล และ 30 วงศ์ แยกเป็นพืชใบเลี้ยงเดี่ยว 25 ชนิด วงศ์ที่พบมากที่สุดคือ วงศ์กล้วยไม้ (Orchidaceae) พบถึง 17 ชนิด รองลงมาคือวงศ์ขิงข่า (Zingiberaceae) พบ 6 ชนิด เป็นพืชใบเลี้ยงคู่ 85 ชนิด 1 ชนิดย่อย และ 7 พันธุ์ วงศ์ที่พบมากที่สุดคือวงศ์ดอกเข็ม (Rubiaceae) พบ 10 ชนิด 1 พันธุ์ และรองลงมาคือวงศ์ถั่ว (Fabaceae) และวงศ์ผักบุ้ง (Convolvulaceae) วงศ์ละ 9 ชนิด ในการศึกษาวิจัยครั้งนี้พบ Merremia cissiodes (Lam.) Hallier (Convolvulaceae) ซึ่งเป็นพรรณไม้ชนิดที่ยังไม่เคยมีรายงานว่าพบในประเทศไทยและคาดว่าจะเป็นพืชต่างถิ่น ทั้งยังพบพรรณไม้ที่มีรายงานว่าเป็นพรรณไม้ถิ่นเดียว 6 ชนิด และพรรณไม้หายากอีก 2 ชนิด เมื่อเทียบกับการศึกษาพรรณไม้ในพื้นที่ใกล้เคียงที่สุดแล้วพบว่ามีพืชชนิดเดียวกันกับที่รวบรวมจากอุทยานแห่งชาติปางสีดา 50 ชนิด ส่วนที่เหลืออีก 60 ชนิดซึ่งแตกต่างกันนั้นอาจเนื่องมาจากสภาพป่า ปัจจัยทางดินและภูมิอากาศที่แตกต่างกัน ตัวอย่างพรรณไม้ที่รวบรวมได้ทั้งหมด เก็บรักษาไว้ ณ พิพิธภัณฑ์พืชศาสตราจารย์กสิน สุวตะพันธุ์ ภาควิชาพฤกษศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย