กลุ่มออมทรัพย์เพื่อการผลิตกับผลกระทบทางเศรษฐกิจและการเมืองที่มีต่อสมาชิก : ศึกษาเฉพาะกรณีตำบลขัวมุง อำเภอสารภี จังหวัดเชียงใหม่

Abstract

การวิจัยนี้มีจุดมุ่งหมายที่จะศึกษาผลกระทบทางเศรษฐกิจและการเมืองที่เกิดขึ้นจากการเป็นสมาชิกกลุ่มออมทรัพย์เพื่อการผลิต ซึ่งเป็นทางหนึ่งที่จะช่วยให้ทราบถึงบทบาทของสถาบันเกษตรกรในประเทศไทยที่มีผลต่อการพัฒนาทางเศรษฐกิจและการเมืองของประเทศ ในแง่ผลกระทบทางเศรษฐกิจมุ่งพิจารณาในขอบเขตของการสร้างความเปลี่ยนแปลงทางฐานะเศรษฐกิจแก่สมาชิกเป็นสำคัญ และในแง่ผลกระทบทางการเมือง มุ่งพิจารณาในขอบเขตของการปลูกฝังทัศนคติทางการเมืองแบบประชาธิปไตยแก่สมาชิกเป็นสำคัญ กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการศึกษา ได้แก่ประชากรตำบลขัวมุง อำเภอสารภี จังหวัดเชียงใหม่ แยกเป็น 2 ส่วนคือ สมาชิกกลุ่มออมทรัพย์ส่วนหนึ่ง จำนวน 237 คน และราษฎรในตำบลซึ่งมิได้เป็นสมาชิกกลุ่มออมทรัพย์อีกส่วนหนึ่ง จำนวน 244 คน ได้จากการสุ่มตัวอย่างแบบโควตา (Quota) โดยคำนึงถึงจำนวนประชากรในแต่ละหมู่บ้านเป็นเกณฑ์ การวิจัยใช้วิธีสัมภาษณ์ตามบ้านเรือนราษฎร โดยอาศัยแบบสอบถามเป็นแนวทาง แล้วทำการวิเคราะห์ด้วยวิธีการทางสถิติ เช่นการหาความถี่ร้อยละ และค่ามัชฌิมเลขคณิต การเปรียบเทียบค่าฟาย (PHI) การวิเคราะห์แบบ T-Test และการวิเคราะห์ความแปรปรวนของข้อมูล (Analysis of variance) จากการวิจัยปรากฏผลดังนี้ ก. ด้านผลกระทบทางเศรษฐกิจ พบว่า กลุ่มออมทรัพย์เพื่อการผลิตมีส่วนช่วยให้คนชนบทมีฐานะความเป็นอยู่ดีขึ้นอย่างเป็นที่น่าสังเกต โดยพบว่า 1. การเป็นสมาชิกกลุ่มออมทรัพย์เพื่อการผลิตมีส่วนสัมพันธ์กับความเปลี่ยนแปลงทางฐานะเศรษฐกิจของบุคคล กล่าวคือ มีความแตกต่างกันในเรื่องความเปลี่ยนแปลงทางฐานะเศรษฐกิจระหว่างสมาชิกกลุ่มออมทรัพย์ กับผู้มิใช่สมาชิกอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 โดยสมาชิกมีฐานะเศรษฐกิจดีขึ้นในอัตราสูงกว่าผู้มิใช่สมาชิกอย่างเป็นที่น่าสังเกต 2. การมีฐานะเศรษฐกิจดีขึ้นของสมาชิก เป็นผลจากการได้รับบริการ ด้านสินเชื่อเป็นอันดับแรก รองลงมาได้แก่บริการด้านการรับฝากเงิน การได้รับเงินปันผลและการส่งเสริมทางการเกษตรตามลำดับ ข. ด้านผลกระทบทางการเมือง พบว่า การเป็นสมาชิกกลุ่มออมทรัพย์เพื่อการผลิต ช่วยให้สมาชิกมีความคุ้นเคยกับวิธีการปฏิบัติแบบประชาธิปไตยหลายประการ ได้แก่ การรับสมาชิกโดยความสมัครใจ การคัดเลือกกรรมการโดยวิถีทางของการเลือกตั้ง การเปิดโอกาสในการแสดงความคิดเห็นและการตัดสินใจโดยใช้มติเสียงข้างมาก อย่างไรก็ตามเมื่อพิจารณาถึงอิทธิพลที่มีต่อความรู้สึกนึกคิดของสมาชิก ปรากฏว่า กลุ่มออมทรัพย์เพื่อการผลิตยังไม่มีอิทธิพลเพียงพอที่จะช่วยให้สมาชิกมีทัศนคติทางการเมืองแบบประชาธิปไตยได้โดยไม่พบถึงความแตกต่างกันในเรื่องการมีทัศนคติทางการเมืองแบบประชาธิปไตยระหว่างสมาชิกกลุ่มออมทรัพย์กับผู้ที่มิได้เป็นสมาชิกอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05