การเลือกแหล่งอาศัยและอาหาร และชีววิทยาการประมงของปูทะเล Scylla serrata (Forskal, 1755) ในป่าชายเลนคลองหงาว จังหวัดระนอง

Abstract

ศึกษาการเลือกแหล่งอาศัยและอาหารของปูทะเล บริเวณป่าชายเลนคลองหงาว จังหวัดระนอง โดยการสุ่มจับปูทะเลที่อาศัยในป่าชายเลนธรรมชาติและป่าชายเลนปลูกทดแทนอายุต่างกันทุกเดือน ระหว่างเดือนสิงหาคม 2537 ถึงเดือนกรกฎาคม 2538 พบว่าปริมาณปูทะเลในป่าธรรมชาติและป่าชายเลนปลูกทดแทนอายุ 8 ปี มีค่าใกล้เคียงกันสำหรับองค์ประกอบหลักในกระเพาะอาหารของปูทะเลที่ศึกษาโดยวิธี points method และ frequency of occurence method เป็นพวกครัสตาเซียน ซึ่งเป็นองค์ประกอบหลักของสัตว์ทะเลหน้าดินที่พบในป่าชายเลนบริเวณนี้เช่นกัน คือปูแสมในครอบครัว Grapsidae และจากการทดลองการเลือกชนิดอาหารของปูทะเลในตู้ทดลอง โดยใช้ Manly's Alpha Preference Index เป็นตัวบ่งชี้ พบว่าปูแสมเป็นอาหารที่ปูทะเลชอบมากที่สุด ปูแสมจึงมีความสัมพันธ์กับปูทะเลในแง่เป็นอาหารของปูทะเล ดังนั้นการศึกษาครั้งนี้ได้ชี้ให้เห็นถึงบทบาทของป่าชายเลนปลูกทดแทนอายุหลายปีในแง่เป็นแหล่งอาศัยและอาหารของปูทะเล สำหรับการศึกษาชีววิทยาการประมงของปูทะเล ระหว่างเดือนกรกฎาคม 2537 ถึงเดือนมิถุนายน 2538 พบความสัมพันธ์ระหว่างความกว้างของกระดอง (CW) และน้ำหนัก (W) ของปูทะเลเพศผู้ W=0.0894 CW 3.39 และปูทะเลเพศเมีย W=0.2245 CW 2.91 อัตราส่วนระหว่างปูทะเลเพศผู้และเพศเมียโดยเฉลี่ยเท่ากับ 1:0.79 ปูทะเลมีขนาดแรกเริ่มสมบูรณ์เพศเฉลี่ย 9.9 เซนติเมตรและมีการวางไข่ของปูทะเลเพศเมียเกือบตลอดปี โดยมีช่วงการวางไข่ของปูทะเลชุกชุมมากที่สุดในระหว่างเดือน พฤศจิกายนถึงเดือนธันวาคม และจากการใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์สำเร็จรูป FiSAT วิเคราะห์ข้อมูลการกระจายความถี่ความกว้างของกระดอง (carapace width frequency distribution) สามารถประมาณได้ค่าพารามิเตอร์การเติบโต (growth parameters) ของปูทะเลเพศผู้ คือ ค่า Lalfa = 14.82 เซนติเมตร ค่า K = 0.94 ต่อปีและค่า t0 =0.05 ปี ส่วนปูทะเลเพศเมีย ค่า Lalfa = 12.51 เซนติเมตร ค่า K = 1.26 ต่อปี และค่า t0 =0.06 ปี ค่าสัมประสิทธิ์การตายรวม (total mortality ; Z) ของปูทะเลเพศผู้และเพศเมียเท่ากับ 5.18 และ 3.32 ต่อปี ตามลำดับและมีรูปแบบการทดแทนที่(recruitment pattern) ปรากฏตลอดปี โดยปูทะเลเพศผู้มีรูปแบบการทดแทนที่เข้ามาในข่ายประมงสูงในเดือนกรกฎาคมถึงเดือนสิงหาคม ส่วนปูทะเลเพศเมียมีรูปแบบการทดแทนที่เข้ามาในข่ายประมงสูงในเดือนกรกฎาคม ปูทะเลที่จับได้ส่วนใหญ่มีอายุน้อยกว่า 1 ปี และมีการจับปูทะเลเพศเมียขนาดเล็กที่ยังไม่สมบูรณ์เพศเพิ่มมากขึ้นปูทะเลเพศเมียที่ถูกจับร้อยละ 80 ไม่มีโอกาสได้วางไข่ในธรรมชาติ