การถ่ายทอดความคิดเรื่องจิตวิญญาณในภาพยนตร์

Abstract

วิเคราะห์และพรรณนาความคิดเรื่องจิตวิญญาณ และกระบวนการสื่อความหมายความคิดเรื่องจิตวิญญาณในภาพยนตร์ รวมถึงศึกษาเรื่องการนำเสนอสถานการณ์เรื่องจิตวิญญาณในสังคม ผ่านความคิดเรื่องจิตวิญญาณที่ปรากฏในภาพยนตร์ด้วยเช่นกัน ในการวิจัยครั้งนี้ เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยวิเคราะห์เนื้อหาของภาพยนตร์ ที่ได้เข้าฉายในโรงภาพยนตร์ในประเทศไทย ระหว่างปี 2544 ถึงเดือนมิถุนายน 2546 ทั้งนี้เป็นภาพยนตร์ที่มีแก่นความคิดและเนื้อหาเกี่ยวกับ ความคิดเรื่องจิตวิญญาณปรากฏอยู่อย่างชัดเจน จำนวน 11 เรื่อง แบ่งเป็นกลุ่มภาพยนตร์ฮอลลีวู้ดจำนวน 7 เรื่องและภาพยนตร์ไทยและเอเชียจำนวน 4 เรื่อง โดยวิเคราะห์โครงสร้างการเล่าเรื่องของภาพยนตร์ 7 ประการร่วมกับการวิเคราะห์ข้อมูลเอกสารคือ เนื้อเรื่องย่อและบทความเกี่ยวกับภาพยนตร์ ผลการศึกษาพบว่า ภาพยนตร์ฮอลลีวู้ด ไทยและเอเชียมีการถ่ายทอดความคิดเรื่องจิตวิญญาณในเรื่องเดียวกันดังต่อไปนี้คือ เรื่องความเชื่อศรัทธาที่มีต่อพระเจ้าหรือสิ่งศักดิ์สิทธิ์ เรื่องการแสวงหาความเป็นจริงหรือแก่นแท้ต่างๆ ของชีวิต เรื่องการยึดมั่นในคุณธรรม หรือจิตสำนึกความดีความชั่วของมนุษย์ เรื่องความคิดวัตถุนิยมของมนุษย์ในปัจจุบัน เรื่องความเสียสละ เรื่องการยึดมั่นถือมั่นในสรรพสิ่งต่างๆ เรื่องความรักและเรื่องกิเลสของมนุษย์ ทั้งนี้ไม่พบว่ามีความคิดเรื่องจิตวิญญาณที่ปรากฏแตกต่างกันระหว่างภาพยนตร์ทั้ง 2 กลุ่ม โดยโครงสร้างการเล่าเรื่องที่ถูกนำมาใช้ ในกระบวนการสื่อความหมายมากที่สุดในภาพยนตร์ทั้ง 2 กลุ่ม คือ ความขัดแย้ง (Conflict) และตัวละคร (Character) จากการศึกษาเรื่องการนำเสนอสถานการณ์เรื่องจิตวิญญาณ ในสังคมผ่านภาพยนตร์นั้น พบว่า ภาพยนตร์ฮอลลีวู้ดมีการสะท้อนบริบททางสังคมวัฒนธรรม เศรษฐกิจและเทคโนโลยีเป็นหลัก ส่วนในภาพยนตร์ไทยและเอเชียพบว่า มีการสะท้อนบริบททางสังคมวัฒนธรรมเป็นหลัก