การตรวจสอบการใช้ดุลพินิจของพนักงานอัยการในร่างพระราชบัญญัติชะลอการฟ้อง

Abstract

ดุลพินิจของพนักงานอัยการในการสั่งชะลอการฟ้องหรือสั่งไม่ฟ้องคดีอาญาโดยมีเงื่อนไขเป็นการบริหารงานยุติธรรมที่ต้องการเบี่ยงเบนผู้กระทำความผิดออกจากกระบวนการยุติธรรมอย่างหนึ่ง โดยเป็นการสั่งชะลอการฟ้องกับผู้กระทำความผิดเล็กน้อยโดยให้อยู่ภายใต้เงื่อนไขที่กำหนด หากผู้กระทำความผิดปฏิบัติตามเงื่อนไขที่กำหนดแล้ว พนักงานอัยการก็จะมีคำสั่งไม่ฟ้อง ซึ่งตรงตามทฤษฎีทางอาชญาวิทยาที่ต้องการแก้ไขฟื้นฟูผู้กระทำความผิดไม่ให้หวนกลับไปกระทำผิดซ้ำอีกและให้โอกาสผู้กระทำความผิดกลับเข้าสู่สังคมโดยใช้มาตรการอื่นแทนการดำเนินกระบวนการยุติธรรมทางอาญาการที่พนักงานอัยการมีอิสระในการใช้ดุลพินิจก็ย่อมเสี่ยงต่อการใช้ดุลพินิจที่ผิดพลาดหรือโดยอำเภอใจ ดังนั้นจึงต้องมีมาตรการเข้ามาตรวจสอบการใช้ดุลพินิจของพนักงานอัยการในการสั่งชะลอการฟ้อง จากการศึกษาพบว่า ในต่างประเทศมีการตรวจสอบการใช้ดุลพินิจโดยองค์กรภายในอัยการเองซึ่งเป็นการตรวจสอบตามลำดับสายบังคับบัญชา และการตรวจสอบโดยองค์กรภายนอกซึ่งมักจะเป็นศาล หรือรูปแบบคณะกรรมการ ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับกฎหมาย อำนาจของพนักงานอัยการ และสภาพสังคมของแต่ละประเทศ ในประเทศไทยขณะนี้มีการจัดทำร่างพระราชบัญญัติชะลอการฟ้องขึ้นมา 2 ร่าง โดยมีหลักเกณฑ์ในการชะลอการฟ้องเหมือนกันแต่แตกต่างกันในองค์กรที่เข้ามาตรวจสอบ กล่าวคือ ร่างที่ 1 ให้ศาลเป็นผู้ตรวจสอบ และร่างที่ 2 ให้คณะกรรมการเป็นผู้ตรวจสอบ วิทยานิพนธ์ฉบับนี้จึงได้ศึกษาวิเคราะห์เปรียบเทียบหลักการชะลอการฟ้องและมาตรการตรวจสอบของต่างประเทศและประเทศไทย โดยผู้เขียนเสนอแนวความคิดให้มีการตรวจสอบการใช้ดุลพินิจของพนักงานอัยการไทยในการสั่งชะลอการฟ้องในรูปแบบของคณะกรรมการเพื่อให้สอดคล้องกับอำนาจหน้าที่ของพนักงานอัยการไทยที่มีอยู่ในปัจจุบัน พร้อมทั้งให้องค์กรอัยการสร้างแนวทางปฏิบัติเพื่อทำให้การปฏิบัติหน้าที่ของพนักงานอัยการเป็นเอกภาพ เกิดความโปร่งใส และเป็นที่เชื่อถือของประชาชน