การศึกษาเปรียบเทียบท่ารำโนราของครูโนรา 5 ท่าน

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ มีวัตถุประสงค์ที่จะศึกษาท่ารำของการแสดงโนราทางภาคใต้ โดยใช้กระบวนการวิเคราะห์เชิงเปรียบเทียบว่าท่ารำโนราของครูโนรา 5 ท่าน ที่มีอายุตั้งแต่ 60 ปีขึ้นไป มีความรู้ความสามารถเป็นที่รู้จักกันแพร่หลาย และมีลูกศิษย์ที่จะสืบทอดท่ารำโนรา และไม่ได้รำโนราเป็นอาชีพแล้ว วิธีการวิจัย ใช้การสัมภาษณ์ทางลึกและการสังเกตุการรำโนราของครูทั้ง 5 ท่าน แล้วนำมาเปรียบเทียบท่ารำ เพื่อหาความเหมือนและความแตกต่างในการนำโนรา 3 เพลง ที่เป็นพื้นฐานในการรำโนรา คือ เพลงครู เพลงครูสอน และเพลงสอนรำ ประกอบกับประสบการณ์ของผู้วิจัยซึ่งมีเชื้อสายทางโนรา และได้รับการฝึกหัดโนรามาโดยตรง ผลการวิจัยพบว่า ท่ารำของครูทั้ง 5 ท่านในเพลงครู จะมีการเรียงลำดับท่าและเรียกชื่อท่ารำเหมือนกัน 1 ท่า คือท่าเทพพนม นอกจากนั้นจะเรียงลำดับท่าและท่ารำแตกต่างกันทุกท่าทั้ง 5 ท่าน ในเพลงครูสอนและเพลงสอนรำ การเรียงลำดับท่ารำและท่ารำของครูทั้ง 5 ท่านเหมือนกัน และลักษณะท่ารำก็จะคล้ายกันเป็นส่วนมาก แม้ว่าการศึกษาจะเห็นถึงความแตกต่างในการเรียงลำดับท่าและท่ารำ แต่โครงสร้างพื้นฐานของการรำโนราที่เรียกว่า โลฬส คือ ตำแหน่งของใบหน้า อก หลัง ก้น และเข่า เหมือนกัน สาเหตุที่ครูทั้ง 5 มีโสฬสเหมือนกันแต่มีความแตกต่างในกระบวนรำบางประการ น่าจะเกิดจากต่างครูต่างแยกกันสืบทอดสกุลย่อยของโนรา ความหลากหลายในกระบวนการรำโนรา แสดงให้เห็นว่าการรำโนราเป็นวัฒนธรรมทางนาฏศิลป์ที่ร่ำรายและรุ่งเรืองที่สุดชนิดหนึ่ง และยังมีเรื่องราวอีกเป็นอันมากในนาฏศิลป์โนราที่ควรได้รับการศึกษาต่อไป