ปฏิกิริยาจริยธรรมของนักเรียน ครู และผู้ปกครองต่อพฤติกรรมทางเศรษฐกิจของผู้อื่น

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสำรวจปฏิกิริยาจริยธรรมของนักเรียน ครู และผู้ปกครองต่อพฤติกรรมทางเศรษฐกิจของผู้อื่น และเปรียบเทียบปฏิกิริยาจริยธรรมต่อพฤติกรรมทางเศรษฐกิจของผู้อื่นระหว่างกลุ่มนักเรียน ครู และผู้ปกครองที่จำแนกตามตัวแปรอิสระ 6 ตัวแปร ได้แก่ เพศ สถานภาพ ศาสนา อาชีพหลักของครอบครัว สภาพความเป็นเมือง และภูมิภาค กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วยนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 นักเรียนชั้นมัธยมปีที่ 3 นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ครูและผู้ปกครองจากกรุงเทพมหานคร ภาคกลาง ภาคเหนือ ภาคใต้ และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ จำนวน 2,834 คน กลุ่มตัวอย่างได้มาโดยวิธีการสุ่มแบบหลายขั้นตอน (multi-stage sampling) เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วยแบบสอบถามเกี่ยวกับรายละเอียดของกลุ่มตัวอย่าง และมาตรวัดปฏิกิริยาจริยธรรมต่อพฤติกรรมทางเศรษฐกิจของผู้อื่นที่ผู้วิจัยและคณะสร้างขึ้นโดยอาศัยแนวการสร้างจากมาตรจำแนกความหมายของออสกูดและคณะ และมาตรจำแนกพฤติกรรมของทรัยแอนดิส สถิติที่ใช้ในการวิจัยคือ การประมาณช่วงค่าความเชื่อมั่นของมัชฌิมเลขคณิต การวิเคราะห์ความแปรปรวนทางเดียว และการเปรียบเทียบรายคู่ด้วยวิธีของเชฟเฟ ผลการวิจัยพบว่า 1. นักเรียน ครู และผู้ปกครอง จะมีปฏิกิริยาจริยธรรมทางบวกแน่ๆ และจะไม่มีปฏิกิริยาจริยธรรมทางลบแน่ๆต่อพฤติกรรมทางเศรษฐกิจของผู้อื่น 3 พฤติกรรม ได้แก่ การบริจาคทรัพย์ การประกอบอาชีพอิสระ และการเสียสละเพื่อสาธารณประโยชน์ 2. นักเรียน ครู และผู้ปกครองอาจจะมีปฏิกิริยาจริยธรรมทางบวกและอาจจะไม่มีปฏิกิริยาจริยธรรมทางลบต่อพฤติกรรมทางเศรษฐกิจของผู้อื่น 7 พฤติกรรม ได้แก่ การกระจายทรัพย์อย่างเท่าเทียมกัน การประกอบอาชีพรับจ้าง การไม่เอาทรัพย์ผู้อื่น การกระจายทรัพย์ตามความจำเป็น การกระจายทรัพย์ตามความสามารถ การให้ผู้อื่นยืมเงิน และการให้ผู้อื่นกู้เงิน 3. นักเรียน ครู และผู้ปกครองไม่แน่ใจว่าจะมีหรือไม่มีปฏิกิริยาจริยธรรมทางบวกต่อการกู้ยืมเงินจากผู้อื่นแต่อาจจะไม่มีปฏิกิริยาจริยธรรมทางลบด้วย 4. นักเรียน ครู และผู้ปกครองไม่แน่ใจว่าจะมีหรือไม่มีปฏิกิริยาจริยธรรมทางบวกและปฏิกิริยาจริยธรรมทางลบต่อการประกอบมิจฉาชีพที่ไม่ผิดกฎหมาย 5. นักเรียน ครู และผู้ปกครองอาจจะไม่มีปฏิกิริยาจริยธรรมทางบวกและอาจจะมีปฏิกิริยาจริยธรรมทางลบต่อการลักฉ้อทรัพย์ 6. นักเรียน ครู และผู้ปกครองอาจจะไม่มีปฏิกิริยาจริยธรรมทางบวกแน่ๆ และอาจจะมีปฏิกิริยาจริยธรรมทางลบต่อการประกอบมิจฉาชีพที่ผิดกฎหมาย การฉวยโอกาสขูดรีด และการละเลยที่จะรักษาสาธารณสมบัติ 7. กลุ่มนักเรียน ครู และผู้ปกครอง ที่จำแนกตามตัวแปรภูมิภาค สถานภาพ สภาพความเป็นเมือง เพศ อาชีพหลักของครอบครัว และศาสนา มีปฏิกิริยาจริยธรรมต่อพฤติกรรมทางเศรษฐกิจของผู้อื่นแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .05 หรือน้อยกว่า) เป็นจำนวน 13, 10, 9, 7, 6 และ 1 พฤติกรรมตามลำดับ และความแตกต่างนี้เป็นความแตกต่างกันในเชิงปริมาณเท่านั้น ทุกกลุ่มในแต่ละตัวแปรมีปฏิกิริยาจริยธรรมทางบวกและทางลบไปในทิศทางเดียวกัน