การกำหนดวาระข่าวสารออนไลน์กับการก่อตัวของสาธารณมติในสังคมไทย

Abstract

การศึกษาครั้งนี้ใช้วิธีการวิจัยแบบกรณีศึกษา (Case study) โดยใช้การวิเคราะห์เอกสาร การสังเกตแบบมีส่วนร่วม การสังเกตแบบไม่มีส่วนร่วม และการสัมภาษณ์เจาะลึกเป็นเครื่องมือในการเก็บข้อมูล เพื่ออธิบายการเกิดวาระข่าวสารออนไลน์ การเชื่อมโยงจากวาระข่าวสารออนไลน์ไปสู่สังคมและการก่อตัวของสาธารณมติในสังคมไทย ผลการศึกษาพบว่า วาระข่าวสารออนไลน์ในสังคมไทยเกิดขึ้นโดยมีองค์ประกอบเริ่มต้นจากแหล่งที่มาของข่าวสารในสังคมออนไลน์ คือ เว็บไซต์ข่าว บุคคลออนไลน์ และกลุ่มออนไลน์ ซึ่งแตกต่างจากแหล่งที่มาของข่าวสารในสังคมยุคสื่อมวลชนกระแสหลัก เนื่องด้วยบทบาทในการนำเสนอข่าวสารไม่ได้จำกัดอยู่ที่สื่อมวลชนเท่านั้น ผู้ใช้อินเทอร์เน็ตสามารถสร้างเนื้อหาและเผยแพร่ได้ด้วยตนเอง ในองค์ประกอบด้านการสร้างเนื้อหาพบว่ามีการเลือกสรรข่าวสาร เน้นประเด็น ชี้นำประเด็น และขยายตกแต่งข่าวสาร อันนำไปสู่องค์ประกอบด้านรูปแบบเนื้อหาที่นำเสนอพบว่ามีทั้งรูปแบบข้อเท็จจริง เนื้อหาด้านอารมณ์ และการแสดงความคิดเห็น และองค์ประกอบสุดท้าย คือ ความสัมพันธ์ในการแลกเปลี่ยนข่าวสารระหว่างเว็บไซต์ต่างๆ ส่งผลให้วาระข่าวสารนั้นๆ ได้รับการเผยแพร่ด้วยความถี่สูงและกระจายไปในวงกว้างในลักษณะของการแพร่กระจายแบบเชื้อไวรัส จนเกิดเป็นวาระข่าวสารออนไลน์ในสังคมไทย ด้านความเชื่อมโยงจากวาระข่าวสารออนไลน์ไปสู่สังคมและการก่อตัวของสาธารณมติในสังคมไทย พบว่ามีทั้งที่ไม่เชื่อมโยงและเชื่อมโยงไปสู่สังคม สาเหตุที่ไม่เกิดความเชื่อมโยงเนื่องมาจากข้อจำกัดด้านนโยบายขององค์กรสื่อมวลชน จรรยาบรรณวิชาชีพสื่อมวลชน และบริบททางสังคม ทางด้านการเชื่อมโยงไปสู่สังคมในระดับต่างๆ ได้แก่ การเชื่อมโยงไปสู่วาระข่าว วาระแห่งสื่อ วาระสาธารณะ และวาระเชิงนโยบาย โดยมีจุดเชื่อมโยงจากวาระข่าวสารออนไลน์ไปสู่สังคม ได้แก่ สื่อมวลชน บุคคลที่อยู่ในวาระข่าวสารออนไลน์ และบุคคลที่สามที่ไม่ได้อยู่ในวาระข่าวสารออนไลน์ ด้านการก่อตัวของสาธารณมติในสังคมไทยพบว่าในสังคมออนไลน์มีการแบ่งออกเป็นกลุ่มทางความคิดเห็นที่มีต่อวาระข่าวสารออนไลน์หลากหลายกลุ่มอย่างชัดเจนทั้งเห็นด้วย ไม่เห็นด้วย และความเห็นเป็นกลาง