การตรวจสอบความหลากหลายทางสายพันธุ์ของผึ้งโพรง Apis cerana ในประเทศไทย โดยการหาลำดับเบสของไมโตคอนเดรียดีเอ็นเอ ที่เพิ่มจำนวนโดยพอลิเมอเรสเชนรีเอ็กชัน

Abstract

ผึ้งโพรง (Apis cerana) เป็นผึ้งพื้นเมืองชนิดหนึ่งของประเทศไทยและประเทศในทวีปเอเชีย งานวิจัยนี้ได้นำเทคนิคการหาลำดับเบสของไมโตคอนเดรียดีเอ็นเอ (mtDNA) ที่เพิ่มจำนวนจากการทำ polymerase chain reaction (PCR) มาใช้ในการศึกษาความหลากหลายทางสายพันธุ์ของผึ้งโพรงที่เก็บตัวอย่างจากแหล่งต่าง ๆ ในประเทศไทยจำนวน 17 แหล่ง จาก 10 จังหวัด ได้แก่ เชียงใหม่ อุตรดิตถ์ สกลนคร อุบลราชธานี บุรีรัมย์ จันทบุรี ประจวบคีรีขันธ์ ชุมพร สุราษฎร์ธานี และภูเก็ต โดยนำดีเอ็นเอทั้งหมดของเชลล์ที่สกัดได้จากตัวอย่างผึ้งโพรงหนึ่งตัว มาเพิ่มจำนวนไมโตคอนเดรีย ดีเอ็นเอตรงบริเวณ noncoding intergenic region ที่อยู่ระหว่างยีนของ cytochrome oxidase I (COI); และ cytochrome oxidase II (COII) โดยการทำ PCR เมื่อนำดีเอ็นเอที่เพิ่มจำนวนได้มาหาลำดับเบสพบว่าบริเวณ noncoding intergenic region มีขนาดประมาณ 97 คู่เบส เมื่อนำลำดับเบสที่หาได้จาก 17 ตัวอย่างมาทำ multiple sequence alignment โดยโปรแกรม CLUSTAL พบว่ามีตำแหน่งของเบส ที่มีความแปรผันอยู่ 9 ตำแหน่ง โดยส่วนใหญ่จะเป็นแบบ transition และเมื่อทำ phylogenetic analysis โดยวิธี parsimony ด้วยโปรแกรม PAUP จะได้ cladogram ที่สามารถแยกกลุ่มตัวอย่างของผึ้งโพรงในประเทศไทยได้เป็น 2 กลุ่มใหญ่ๆ คือ กลุ่มทางตอนเหนือ ซึ่งเป็นตัวอย่างผึ้งโพรงจากจังหวัดเชียงใหม่จนถึงจังหวัดจันทบุรี และกลุ่มทางตอนใต้ ซึ่งเป็นตัวอย่างผึ้งโพรงจากจังหวัดประจวบคีรีขันธ์จนถึงจังหวัดภูเก็ต