การยกเว้นโทษในฐานความผิดเกี่ยวกับการรับหรือให้สินบน ตามประมวลกฎหมายอาญา

Abstract

ข้าราชการและพนักงานของรัฐเป็นแกนกลางระหว่างรัฐกับประชาชนเป็นผู้นำเอากฎหมาย ระเบียบ แบบแผน และนโยบายของรัฐบาลมาปฎิบัติ เมื่อใดที่ข้าราชการและพนักงานของรัฐมิได้ทำหน้าที่ของตนด้วยความซื่อสัตย์สุจริตแล้ว ย่อมจะนำความเดือดร้อนมาสู่ประชาชน เกิดความเสื่อมเสียแก่รัฐและบางครั้งเป็นเหตุให้ประเทศชาติประสบกับความหายนะถึงกับสูญเสียเอกราชและอธิปไตย การรับสินบนเป็นส่วนหนึ่งและเป็นส่วนที่สำคัญของปัญหาดังกล่าว อันเป็นการทำลายความบริสุทธิ์แห่งอำนาจรัฐและสภาพธรรมชาติของความผิดแล้ว เป็นความผิดที่ยากแก่การป้องกันและปราบปรามเพื่อลดปัญหา เนื่องจากประมวลกฎหมายอาญาและกฎหมายอื่นที่บัญญัติถือว่าการกระทำดังกล่าวเป็นความผิดได้บัญญัติเอาผิดและกำหนดโทษไว้ทั้งผู้ให้และผู้รับสินบนทำให้เกิดอุปสรรคในการป้องกันและปราบปรามเพื่อลดปัญหาหลายประการ เช่น ปัญหาขาดพยานหลักฐานเพื่อพิสูจน์ความผิด เป็นต้น โดยที่ปัจจุบันจุดประสงค์ของการลงโทษเปลี่ยนจากการแก้แค้น (Retribution) มาสู่การป้องกันทั่วไป (General Prevention) ซึ่งหมายถึงสภาพบังคับของกฎหมายอาญาและกลไกของกฎหมายจะมีอิทธิพลต่อความรู้และทัศนคติของประชาชนทุกคนในสังคม ทำให้ทราบว่าควรประพฤติหรือไม่ประพฤติในสิ่งที่สังคมไม่พึงปรารถนาอย่างไรการป้องกันทั่วไปจะบรรลุผล ถ้าประชาชนละเว้นการฝ่าฝืนกฎหมาย โดยที่ไม่สามารถดำเนินคดีแก่ผู้กระทำความผิดได้ ด้วยเหตุผลของอุปสรรคที่เกิดขึ้นโดยสภาพธรรมชาติของความผิดเอง การวิจัยนี้จึงมุ่งแก้ปัญหาดังกล่าวและพบว่าเห็นสมควรยกเว้นโทษ (Excusation) ให้แก่ผู้กระทำความผิดฝ่ายหนึ่งฝ่ายใด ทั้งนี้เพื่อประโยชน์ในการพิสูจน์ความผิดของผู้กระทำผิดฝ่ายตรงข้าม อันเป็นเหตุผลทางนโยบายทางอาญา (Criminal Policy) ที่สามารถกระทำได้เพื่อประโยชน์ในการป้องกันและปราบปราม เพื่อลดปัญหาดังกล่าว และการที่รัฐสามารถลงโทษผู้กระทำความผิดได้นั้น ทำให้ทฤษฎีข่มขู่ (Deterrence) อันเป็นแนวความคิดที่อยู่เบื้องหลังฐานความผิดบรรลุผล อันเป็นการป้องกันทั่วไป (General prevention) กล่าวคือ การปราบปรามไม่ให้ผู้กระทำผิดนั้น คิดทำผิดขึ้นอีก และป้องกันไม่ให้คนอื่นเอาอย่างทำผิดอย่างนั้นขึ้นบ้าง