ประสิทธิภาพของเพลงชาติไทย และผลกระทบที่มีต่อชนชั้นทางสังคม

Abstract

การวิจัยในครั้งนี้ เป็นการวิจัยที่ผสมผสานกันระหว่างการวิจัยในเชิงคุณภาพและในเชิงปริมาณ ซึ่งไม่เพียงแต่มุ่งเน้นไปที่การศึกษาและประเมินให้ทราบถึงประสิทธิภาพเพลงชาติไทยฉบับปัจจุบันในการสร้างความสำนึกและความรักชาติ ด้วยกรอบแนวคิดทางสัญศาสตร์ การตีความแบบเฮอร์เมอนิวติคส์ การเล่าเรื่อง และองค์ประกอบทางดนตรีเท่านั้น หากแต่ยังได้มุ่งเน้นไปที่การศึกษาและวิเคราะห์ให้ทราบถึงผลกระทบในมิติของการรับรู้ ความรู้สึก ปฏิกิริยาการตอบสนองทางกายภาพ ความสำนึก และความรักชาติ ของชนชั้นทางสังคมในกรุงเทพมหานครที่เคยได้ยินได้ฟังเพลงชาติไทย ผ่านประสบการณ์ชีวิตโดยรวม จากการวิจัยเชิงสำรวจ ด้วยการใช้แบบสอบถามจำนวน 399 ชุด เป็นเครื่องมือหลักในการเก็บรวบรวมข้อมูล โดยแบ่งออกเป็น 3 กลุ่ม คือ ชนชั้นล่าง ชนชั้นกลาง และชนชั้นบน จำนวนกลุ่มละ 133 คนเท่าๆ กัน จากนั้นจึงนำมาวิเคราะห์ข้อมูล ด้วยโปรแกรมหาค่าสถิติทางสังคมศาสตร์สำเร็จรูป โดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ สถิติร้อยละ สถิติค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน รวมทั้งทำการทดสอบสมมติฐานโดยใช้สถิติเชิงอนุมานหรืออ้างอิง ได้แก่ สถิติทดสอบความแปรปรวนทางเดียว และเปรียบเทียบความแตกต่างค่าเฉลี่ยรายคู่ ด้วยวิธี แอลเอสดี ของฟิชเชอร์ ทำการทดสอบที่ระดับนัยสำคัญ 0.05 ทั้งนี้และทั้งนั้น ผลการวิจัยพบว่า 1. เพลงชาติไทยฉบับปัจจุบัน มีประสิทธิภาพในการสร้างความสำนึกและความรักชาติ อยู่ในระดับปานกลาง ทั้งนี้ถึงแม้ว่าเพลงชาติจะมีเนื้อร้อง ความหมาย และองค์ประกอบของการเล่าเรื่องที่เอื้อให้เกิดความสำนึกและความรักชาติขึ้นมาได้ หากแต่เนื้อร้องและความหมายส่วนใหญ่นั้น กลับโน้มเอียงไปยังด้านการผนึกรวมกำลังเพื่อทำศึกสงครามมากกว่าด้านอื่นๆ อีกทั้งความหมายแทบทั้งหมดยังถูกถ่ายทอดออกมาโดยฝ่ายของชนชั้นปกครองหรือในที่นี้คือรัฐบาลและกองทัพทหาร ตลอดจนเนื้อร้องและความหมายส่วนใหญ่ก็ยังถูกผูกยึดไว้ด้วยมิติของเวลาในอดีต ซึ่งทำให้บทเพลงไม่สามารถธำรงความเป็นอมตะไว้ได้ ในขณะเดียวกันนั้น ถึงแม้ว่าเพลงชาติจะมีองค์ประกอบทางดนตรีที่สามารถสร้างความตื่นตัว คึกคัก กระฉับกระเฉง สง่าผ่าเผย องอาจ และฮึกเหิมออกมาได้ อีกทั้งยังมีความลื่นไหลและกลมกลืนซึ่งช่วยเกื้อหนุนให้บทเพลงสื่อสารความหมายในเรื่องของชาติได้เด่นชัดมากขึ้น ตลอดจนยังมีความเรียบง่ายและเหมาะสมต่อทุกคนในการรับรู้ รับฟัง จดจำ ขับร้อง และเข้าถึงความหมายที่บทเพลงต้องการจะสื่อได้จริง หากแต่องค์ประกอบทางดนตรีโดยรวมของเพลงชาติไทยนั้น ยังคงขาดบกพร่องซึ่งจิตวิญญาณ เอกลักษณ์ และอัตลักษณ์ของความเป็นไทยไป โดยเฉพาะในส่วนของทำนองเพลงเองที่ยังขาดไปอยู่มาก 2. ชนชั้นทางสังคม เกิดการรับรู้ที่ไม่แตกต่างกัน เมื่อได้ยินได้ฟังเพลงชาติไทย 3. ชนชั้นทางสังคม เกิดความรู้สึกที่แตกต่างกัน เมื่อได้ยินได้ฟังเพลงชาติไทย โดยที่ชนชั้นล่างมีมากกว่าชนชั้นกลาง และชนชั้นกลางมีมากกว่าชนชั้นบน ตามลำดับ 4. ชนชั้นทางสังคม เกิดปฏิกิริยาตอบสนองทางกายภาพ ความสำนึก และความรักชาติที่แตกต่างกัน เมื่อได้ยินได้ฟังเพลงชาติไทย โดยที่ชนชั้นล่างมีมากกว่าทั้งชนชั้นกลางและชนชั้นบน