การกำหนดความรับผิดทางอาญาของพระภิกษุสามเณร

Abstract

พระพุทธศาสนาเป็นศาสนาหลักในประเทศไทย ประชาชนส่วนใหญ่ของประเทศนับถือและเคารพศรัทธาในพระพุทธศาสนา พระภิกษุและสามเณรเป็นหนึ่งในความเป็นพระพุทธศาสนาทำหน้าที่ธำรงรักษาและเผยแผ่พระธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้ามาให้พุทธศาสนิกชนประพฤติปฏิบัติ โดยพระพุทธเจ้าได้ทรงวางกรอบการประพฤติปฏิบัติของพระภิกษุสามเณรผู้เป็นบุคลากรหลักในพระพุทธศาสนาของพระองค์ไว้ด้วยพระวินัยบัญญัติ แต่พระภิกษุและสามเณรบางรูปมีพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมดังที่เห็นเป็นข่าวตามสื่อต่างๆ ส่งผลกระทบต่อความศรัทธาของประชาชน จึงมีแนวความคิดที่จะกำหนดความรับผิดทางอาญาสำหรับการกระทำที่ไม่เหมาะสมดังกล่าว จากการศึกษาพบว่า การกำหนดความรับผิดทางอาญาต่อพระภิกษุและสามเณรนั้นขัดต่อหลักการทางนิติศาสตร์อย่างสากลหลายประการ ทั้งในเรื่องการแยกอาณาจักรออกจากศาสนจักร หลักเกณฑ์ในการกำหนดความผิดทางอาญา หลักความเสมอภาคและการเลือกปฏิบัติโดยไม่เป็นธรรม และประการสำคัญคือในพระพุทธศาสนาเองก็มีมาตรการในการจัดการกับความประพฤติของพระภิกษุและสามเณรโดยเป็นพระวินัยบัญญัติที่เป็นบรรทัดฐานในโลกของพระพุทธศาสนาอยู่แล้ว อีกทั้งยังมีมาตรการทางกฎหมายที่รัฐเข้าไปช่วยส่งเสริมให้คณะสงฆ์สามารถอยู่ร่วมกันได้อย่างเรียบร้อยโดยให้พระสังฆาธิการมีหน้าที่ดูแลพระภิกษุและสามเณรในสังกัด ยิ่งไปกว่านั้นยังไม่ปรากฏว่ามีประเทศใดในโลกที่นับถือพระพุทธศาสนาบัญญัติกฎหมายกำหนดความรับผิดต่อพระภิกษุและสามเณรไว้โดยตรง ด้วยเหตุดังที่ได้กล่าวข้างต้นนั้น การกำหนดให้พระภิกษุและสามเณรต้องรับผิดทางอาญาหนักกว่าหรือบนฐานความผิดที่พิเศษกว่าบุคคลทั่วไปจึงไม่ใช่หนทางแก้ไขปัญหาพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมของพระภิกษุและสามเณร เพราะการบัญญัติกฎหมายในลักษณะดังกล่าวขัดกับหลักเกณฑ์สากล อีกทั้งในระบบกฎหมายไทยได้มีมาตรการที่ใช้ในการควบคุมและแก้ไขปัญหาดังกล่าวอยู่แล้ว ดังนั้นจึงควรมุ่งเน้นการบังคับใช้มาตรการที่มีอยู่แล้วโดยอาศัยกระบวนการทางอาญาเพื่อให้พระสังฆาธิการปฏิบัติหน้าที่อย่างเคร่งครัด และเป็นการให้ทางพระพุทธศาสนาจัดการกันเองได้อย่างมีประสิทธิภาพ