การบริบาลทางเภสัชกรรมระดับต้นในโรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า

Abstract

จุดประสงค์ของการวิจัยครั้งนี้เพื่อพัฒนารูปแบบในการดำเนินการบริบาลทางเภสัชกรรมระดับต้น และรายงานผลการปฏิบัติงาน โดยทำการศึกษาในผู้ป่วยรับใหม่ ณ หอผู้ป่วยอายุกรรมชาย โรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า ตั้งแต่ 1 ธันวาคม 2540 ถึง 31 พฤษภาคม 2541 การพัฒนากระบวนการปฏิบัติงานในแนวคิดที่เภสัชกรต้องบริการต่อผู้ป่วยโดยตรงในการบริบาลทาง เภสัชกรรมระดับต้น โดยดำเนินงานใน 3 ขั้นตอนหลัก ได้แก่ การรับผู้ป่วยใหม่ ขณะผู้ป่วยรับการรักษาพยาบาล ในโรงพยาบาล และก่อนผู้ป่วยกลับบ้านให้ครอบคลุมผู้ป่วยทุกรายในหอผู้ป่วยที่ศึกษา โดยการดูแลในแต่ละขั้นตอน จะเป็นปัญหาที่เกี่ยวข้องกับยาที่เด่นชัดเพียงบางลักษณะ ได้แก่ อาการไม่พึงประสงค์จากยา,อันตรกิริยา, การเลือกใช้ยาไม่เหมาะสมและการไม่ใช้ยาตามสั่ง หลังจากเริ่มดำเนินการตามรูปแบบที่กำหนดแล้ว 1 เดือน จึงเก็บข้อมูลปัญหาที่เกี่ยวข้องกับยาที่พบ การป้องกัน, แก้ไขหรือปัญหาที่ต้องติดตาม ผู้ป่วยจำนวน 210 ราย ได้รับการบริบาลทางเภสัชกรรมระดับต้นจากเภสัชกร 1 ราย พบปัญหาเกี่ยวข้องกับการใช้ยาก่อนเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล 159 ปัญหา ในผู้ป่วย 159 ราย ปัญหาที่พบบ่อย คือปัญหาการไม่ใช้ยาตามสั่งร้อยละ 54.3 รวมทั้งผู้ป่วยยังขาดความรู้-ความเข้าใจเกี่ยวกับยาที่ใช้เกือบทุกราย (ร้อยละ 97.1) ระหว่างรับการรักษาในโรงพยาบาลผู้ป่วย พบปัญหาที่เกี่ยวข้องกับการใช้ยา 167 ปัญหา ในผู้ป่วย 95 ราย เป็นปัญหาอาการไม่พึงประสงค์ 54 ปัญหา และใช้ยาซึ่งอาจเกิดอันตรกิริยาต่อกัน 71 ปัญหาการเลือก ใช้ยาไม่เหมาะสม 42 ปัญหา ดำเนินการแก้ปัญหาที่พบได้ 87 ปัญหา ป้องกันได้ 28 ปัญหา และยังต้องติดตาม ผู้ป่วยอีก 52 ปัญหา เมื่อให้บริการแนะนำให้ข้อมูลสำหรับยาที่ผู้ป่วยได้รับกลับบ้าน ยังพบปัญหาเกี่ยวข้องกับการใช้ยาอีก 18 ปัญหาในผู้ป่วย 18 ราย สามารถแก้ไขได้ 8 ปัญหาและยังต้องติดตามอีก 10 ปัญหา เมื่อ สอบถามความพึงพอใจของบุคลากรทางการแพทย์ที่ปฏิบัติงานร่วมกับเภสัชกร และผู้ป่วยที่ได้รับบริการพบว่า มีความพึงพอใจและเห็นว่าควรปฏิบัติงานดังกล่าวต่อไป การให้บริการบริบาลทางเภสัชกรรมระดับต้นดำเนินการได้โดยให้เภสัชกรเข้าปฏิบัติงานแก่ผู้ป่วย ร่วมกับบุคลากรทางการแพทย์อื่น ๆ สามารถพบปัญหาที่เกี่ยวข้องกับยาที่สำคัญ และทำการป้องกัน, แก้ไขได้ในผู้ป่วยจำนวนมากกว่าด้วยกระบวนการนี้