นิเวศวิทยาของสัตว์ในดินด้านจำนวน น้ำหนักและชนิดในป่าดิบแล้งสะแกราช นครราชสีมา

Abstract

การศึกษาครั้งนี้เพื่อดูการเปลี่ยนแปลงจำนวน ชนิด น้ำหนักต่อหน่วยพื้นที่การแพร่กระจายและการเคลื่อนที่ขึ้นลงในแนวดิ่งของสัตว์ในดินซึ่งเนื่องมาจากอิทธิพลของสภาวะแวดล้อมในธรรมชาติเปลี่ยนแปลงการเก็บข้อมูลกระทำเดือนละครั้งคือระหว่างเดือนมีนาคม 2518 – กุมภาพันธ์ 2519 บริเวณป่าดินแล้งของสถานีวิจัยสะแกราชการสุ่มตัวอย่างใช้ 1⌿25 ตารางเซนติเมตรสำหรับการศึกษาสัตว์ในดินขนาดเล็กนอกจากนี้ในการศึกษาการแพร่กระจายตามแนวดิ่งจากผิวดินลงไปลึก 21 เซนติเมตรนั้นใช้สุ่มตัวอย่างขนาด 7⌿7⌿7 ลูกบาศก์เซนติเมตรการแยกสัตว์ขนาดเล็กออกจากดินใช้ Tullgren funnel ข้อมูลที่สามารถรวบรวมได้จากการธรรมชาติขณะศึกษาคือ น้ำหนัก Litter ปริมาณน้ำในดินและใน Litter อุณหภูมิและความชื้นสัมพันธ์ที่ระดับต่างๆ ปริมาณน้ำฝนความเป็นกรดเป็นด่างของดินอินทรียวัตถุในดิน ปริมาณแร่ธาตุที่สำคัญในดินคือไนโตรเจน ฟอสฟอรัสและโปตัสเซี่ยม ผลของการศึกษาสรุปได้ว่าน้ำหนักสัตว์ในดินขนาดใหญ่จะสูงสุดในเดือนตุลาคม (6.5830 กรัม/ตารางเมตร) และต่ำสุดในเดือนมีนาคม (0.1923 กรัม/ตารางเมตร) ซึ่งเป็นผลเนื่องมาจากอิทธิพลของหลายปัจจัยด้วยกันเช่น ความชื้นในดินและใน Litter อุณหภูมิดินปริมาณ Litter และอินทรีย์สารในดิน ศัตรูของมันในธรรมชาติและความเป็นกรดเป็นด่างของดิน การแพร่กระจายของสัตว์ในดินเป็นแบบไม่มีระเบียบแน่นอน (Random Distribution) ซึ่งอาจเนื่องมาจากอิทธิพลของสิ่งแวดล้อมเฉพาะจุด (Microenvironment) แตกต่างกันส่วนสัตว์ในดินขนาดเล็กจะมีช่วงสูงสดสองช่วงในรอบปีคือเดือนมิถุนายน (2588.8 ตัว/ตารางเมตร) และธันวาคม (4275.2 ตัว/ตารางเมตร) และช่วงต่ำสุดจะพบในเดือนมีนาคม (844.8ตัว/ตารางเมตร) กับเดือนสิงหาคมและกันยายน (918.4 ตัว/ตารางเมตร) ซึ่งความแตกต่างนี้เชื่อว่าเพราะอิทธิพลของน้ำในดินและใน litter มากที่สุด การศึกษาครั้งนี้ไม่พบการเคลื่อนที่ขึ้นลงในแนวดิ่งของสัตว์ในดินพวก Acarina และ Collembola ซึ่งเนื่องมาจากทั้งอุณหภูมิและความชื้นของดินในช่วงความลึกต่างกันจะไม่แตกต่างกันมากนัก จากการศึกษาครั้งนี้สรุปผลได้ดังนี้คือ 1. มีการเปลี่ยนแปลงด้านจำนวน น้ำหนักและชนิดของสัตว์ในดินเกิดขึ้นในรอบปี เนื่องจากอิทธิพลที่คิดว่าสำคัญที่สุดคือความชื้นในดินและใน litter 2. สัตว์ในดินจะมีบทบาทสำคัญต่อการสะสมอินทรีย์สารในดินและปริมาณ ไนโตรเจน ฟอสฟอรัส โปตัสเซียม จะมีความสำคัญต่อจำนวนมากน้อยของสัตว์ในดิน 3. การแพร่กระตายของสัตว์ในดินบริเวณนี้ไม่เป็นระเบียบ 4. ไม่พบการเคลื่อนที่ขึ้นลงในแนวดิ่งในช่วงความลึกไม่เกิน 21 เซนติเมตรของสัตว์ในดินขนาดเล็ก 5. พบความสัมพันธ์ระหว่างตัวหาที่สำคัญในดิน (ตะขาบและแมงมุม)กับเหยื่อคือ Springtail (Collembola)