พฤติกรรมปฏิสัมพันธ์ระหว่างครูกับนักเรียนและพฤติกรรมทางสังคม ของนักเรียนระดับปฐมวัย : เปรียบเทียบระหว่างหน่วยงานที่จัดการศึกษา ระดับปฐมวัยในภาคกลาง

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาและวิเคราะห์พฤติกรรมปฏิสัมพันธ์ระหว่างครูกับนักเรียนและพฤติกรรมทางสังคมของนักเรียนระดับปฐมวัย พร้อมทั้งเปรียบเทียบพฤติกรรมดังกล่าวในหน่วยงานที่รับผิดชอบ 3 กลุ่ม ในภาคกลาง และศึกษาหาความสัมพันธ์ของพฤติกรรมปฏิสัมพันธ์ระหว่างครูกับนักเรียนกับพฤติกรรมทางสังคมของนักเรียนระดับปฐมวัย กลุ่มตัวอย่างประชากรที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ คือครูจำนวน 18 คน กับนักเรียนในระดับปฐมวัยที่มีอายุ 4-6 ปี จำนวน 180 คน ในโรงเรียนหรือศูนย์เด็ก 18 แห่งในภาคกลาง โดยแบ่งเป็นกลุ่มโรงเรียนที่จัดแบบชั้นอนุบาล 2 ปี จำนวน 6 โรง กลุ่มโรงเรียนที่จัดแบบชั้นเด็กเล็ก จำนวน 6 โรง และกลุ่มโรงเรียนที่จัดแบบศูนย์เด็ก จำนวน 6 โรง จำนวนนักเรียนที่สังเกตแห่งละ 10 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเป็นแบบสังเกตพฤติกรรมปฏิสัมพันธ์ระหว่างครูกับนักเรียนประกอบด้วยหัวข้อพฤติกรรม 42 พฤติกรรม ซึ่งดัดแปลงมาจากแบบบันทึกพฤติกรรมปฏิสัมพันธ์ของ เนด เอ. แฟลนเดอร์ส (Ned A Flanders) และแบบบันทึกพฤติกรรมทางสังคมของนักเรียน ซึ่งประกอบด้วยหัวข้อพฤติกรรม 26 พฤติกรรม ผู้วิจัยเก็บรวบรวมข้อมูลโดยวิธีสังเกตและบันทึก ผู้วิจัยวิเคราะห์ข้อมูลโดยหาค่าร้อยละของความถี่และใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์ SPSS (Statistical Package for the Social Science) ใน subprogram ANOVA และ Crosstabulation เพื่อวิเคราะห์ความแปรปรวนและหาค่าความสัมพันธ์ของพฤติกรรมปฏิสัมพันธ์ระหว่างครูกับนักเรียน กับ พฤติกรรมทางสังคมของนักเรียน ผลการวิจัย พฤติกรรมปฏิสัมพันธ์ระหว่างครูกับนักเรียนที่เกิดขึ้นมากคือ นักเรียนแสดงพฤติกรรมตอบสนองครูทางวาจา (X̅ = 206.285) เงียบ (X̅ = 111.980) ครูบรรยาย,อธิบาย สรุป, เล่าเรื่อง, สาธิต, อบรม, แนะนำทางท่าทางและวาจา (X̅ = 105.826) ครูใช้คำสั่งทั้งทางตรงและทางอ้อมทางวจา (X̅ = 95.165) พฤติกรรมปฏิสัมพันธ์ระหว่างครูกับนักเรียนที่เกิดขึ้นน้อยคือ ครูยอมรับความคิดเห็นและ/หรือ นำความคิดเห็นของนักเรียนไปใช้ทางท่าทาง (X̅ = 0.587) ครูยกย่องชมเชยนักเรียนทางท่าทาง (X̅ = 1.497) พฤติกรรมปฏิสัมพันธ์ระหว่างครูกับนักเรียนที่ไม่เกิดขึ้นเลย คือ นักเรียนก้าวร้าวต่อครูทางท่าทางและวาจา และครูยอมรับความรู้สึกและพฤติกรรมที่เกี่ยวกับความรู้สึกของนักเรียน เปรียบเทียบพฤติกรรมปฏิสัมพันธ์ระหว่างครูกับนักเรียนของโรงเรียนหรือศูนย์เด็กทั้ง 3 กลุ่ม พบว่า กลุ่มโรงเรียนที่จัดแบบชั้นอนุบาล 2 ปี มีพฤติกรรมปฏิสัมพันธ์ระหว่างครูกับนักเรียนเกิดขึ้นสูงสุด และพฤติกรรมสัมพันธ์ระหว่างครูกับนักเรียนในแต่ละกลุ่มโรงเรียนไม่มีความแตกต่างกันเลย จึงไม่สอดคล้องสมมติฐานที่ตั้งไว้ พฤติกรรมทางสังคมของนักเรียนในห้องเรียนที่เกิดขึ้นมากคือ นักเรียนเล่นกับเพื่อน, คุย กับเพื่อน (X̅ = 30.220) นักเรียนสั่ง, บอก, แนะนำ (X̅ = 14.077) พฤติกรรมทางสังคมของนักเรียนในห้องเรียนที่เกิดขึ้นน้อยคือ นักเรียนทำลายสิ่งของ (X̅ = 0.0482) นักเรียนโต้เถียงกัน, ค่ากัน (X̅ = 0.846) เปรียบเทียบพฤติกรรมทางสังคมของนักเรียนในห้องเรียนของโรงเรียนหรือศูนย์ทั้ง 3 กลุ่ม พบว่า กลุ่มโรงเรียนที่จัดแบบชั้นเด็กเล็กมีพฤติกรรมทางสังคมเกิดขึ้นสูงสุด และพฤติกรรมทางสังคมของนักเรียนส่วนใหญ่ไม่มีความแตกต่างกัน มีพฤติกรรมเดียวที่มีความแตกต่างกันมีนัยสำคัญ (P < 0.05) คือนักเรียนเอาของเพื่อนมาทำหรือใช้โดยที่เพื่อนไม่อนุญาต, ก้าวก่ายสิทธิผู้อื่น โรงเรียนที่จัดแบบชั้นเด็กเล็กมีค่าเฉลี่ยของพฤติกรรมสูงสุด (X̅ = 9.678) โรงเรียนที่จัดแบบชั้นอนุบาล 2 ปี มีค่าเฉลี่ยของพฤติกรรมรองลงมา (X̅ = 5.146) และโรงเรียนที่จัดแบบศูนย์เด็กมีค่าเฉลี่ยของพฤติกรรมต่ำสุด (X̅ = 2.297) ดังนั้นจึงไม่สอดคล้องกับสมมติฐานที่ตั้งไว้ ความสัมพันธ์ของพฤติกรรมปฏิสัมพันธ์ระหว่างครูกับนักเรียน กับ พฤติกรรมทางสังคมของนักเรียน สอดคล้องกับสมมติฐานที่ตั้งไว้ โดยมีความสัมพันธ์กันในทางบวก 38 คู่ และทางลบ 23 คู่