พรรคการเมืองไทยในกระบวนการพัฒนาสู่ความเป็นสถาบันทางการเมือง : ศึกษากรณีพรรคประชาธิปัตย์

Abstract

พรรคประชาธิปัตย์เป็นพรรคการเมืองที่เกิดขึ้นในรัฐสภาเมื่อปี พ.ศ. 2489 เพื่อการสนับสนุน นายควง อภัยวงศ์ อายุที่ยาวนานของพรรคประชาธิปัตย์อาจแจกแจงได้เป็นสี่ยุคสมัย คือ ยุคแรกระหว่างปี พ.ศ. 2489 ถึงปีพ.ศ.2501 ยุคที่สองระหว่างปีพ.ศ.2511ถึงปีพ.ศ.2519 ยุคที่สามระหว่างปี พ .ศ.2522 ถึงปีพ.ศ.2531 และยุคที่สี่ระหว่างปี พ.ศ. 2533 ถึงปี พ.ศ. 2541 การศึกษาวิจัยโดยใช้กรอบความคิดว่าด้วยความเป็นสถาบันทางการเมืองของ Samuel p. Huntington พบว่าพรรคประชาธิปัตย์ได้ผ่านขั้นตอนแรกของบริบทการเมืองไทย ที่มีการแบ่งเป็นฝักฝ่ายในหมู่ชนชั้นนำในขณะที่การเข้ามามีส่วนร่วมทางการเมืองของประชาชนยังอยู่ในระดับต่ำ ขั้นตอนที่สองเมื่อการเมืองไทยมีการแบ่งขั้วระหว่างพลังนักศึกษาซึ่งร่วมกับชนชั้นกลางเคลื่อนไหวอย่างรุนแรง เพื่อต่อต้านอำนาจเผด็จการทหารกลุ่มจอมพลถนอม กิตติขจร และจอมพลประภาส จารุเสถียร ขั้นตอนที่สาม เมื่อการเมืองไทยมีการขยายตัวและพรรคการเมืองเป็นที่ยอมรับของประชาชน และขั้นตอนที่สี่เมื่อพรรคการเมืองมีความเป็นสถาบันทางการเมือง พรรคประชาธิปัตย์มีระดับของความเป็นสถาบันทางการเมืองค่อนข้างมากกว่าพรรคการเมืองอื่น โดยพิจารณาจากความสามารถในการปรับตัวของพรรคที่มีอายุยาวนานกว่า 50 ปี อายุของกลุ่มผู้นำพรรคที่สามารถสืบทอดมาหลายรุ่น ความสามารถในการปรับตัวปรับหน้าที่ตามสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลงทางการเมือง พรรคประชาธิปัตย์มีความสามารถในการขยายสาขาออกไปเป็นจำนวน 173 สาขา ซึ่งถือว่ามากกว่าทุกพรรค ขณะที่ความเป็นปึกแผ่นของพรรคประชาธิปัตย์ไม่ต่างไปจากพรรคการเมืองอื่นมากนัก เพียงแต่ประสบการณ์ ความแตกแยกอย่างรุนแรงในอดีตกลายเป็นบทเรียนในปัจจุบันที่ดี และถือเป็นคุณสมบัติประการสำคัญที่ส่งเสริม ให้พรรคการเมืองไทยกลายเป็นสถาบันทางการเมืองได้ในกระบวนการพัฒนาสู่ความเป็นสถาบันทางการเมือง